Wierdenroute Noord-Groningen: Baflo-Loppersum-Bedum-Winsum

Om zich te beschermen tegen te hoog wassend zeewater wierpen de bewoners van het noordelijk kustgebied, vóór de bedijking, woonheuvels op; wierden heten ze in Groningen, terpen in Friesland. Mede omdat ze een bewoningsgeschiedenis van vele eeuwen achter de rug hebben zijn ze cultuur-historisch van grote waarde en bezienswaardig. Dat alles geldt voor een groot aantal van die wieren/terpen (met alles wat er op staat en erbij hoort) in het noordelijk kustgebied. Aanbevelenswaardig om er via het rijden van een route een bezoek te brengen. In Groningen wordt dat dan dus een wierderoute. Bijvoorbeeld vanaf Winsum naar Baflo, via Tinallinge naar Middelstum en vandaar naar Loppersum. Terug naar Winsum leidt de route via Bedum en vervolgens naar Onderdendam.

Inhoud


Van Winsum via Baflo, Tinallinge naar Middelstum en Loppersum

Wie start in Winsum gaat in noordelijke richting naar Baflo-Rasquert. De weg in noordelijke richting gaat vandaar naar Warffum en zo verder. Op die manier wordt de rij wierdendorpen gevolgd die eeuwen geleden ontstaan is op de oostelijke oeverwal van de voormalige uitmonding van de Hunze in zee. Hoewel Warffum zeer zeker de moeite waard is voor de toerist/recreant - alleen al vanwege het openluchtmuseum Het Hoogeland – gaan we toch vanaf Baflo in oostelijke richting via Tinallinge naar Middelstum in de gemeente Loppersum.

Tinallinge; Middelstum

Tinallinge is een wierdedorp waarvan de oude structuur mooi bewaard is gebleven. Vergeet bij een wandeling vooral niet de ossengang, met gedichten van de Toalroute. Middelstum heeft een beschermd dorpsgezicht. De oude wierdestructuur (radiair), met de grote Hippolytuskerk in het midden, is goed bewaard gebleven. Bovendien is er het nodige overgebleven dat herinnert aan maar liefst drie borgen: Mentheda (nu een prachtige villa in het centrum), Asinga (waarvan de poort nog bestaat en goed gerestaureerd is) en Ewsum (waarvan de geschutskoepel te zien is).

Van Hunsingo naar Fivelingo

Als we van Middelstum naar Loppersum gaan steken we als het ware over van het gebied dat gevormd is door de Hunze (Hunsingo) naar het gebied van de voormalige rivier de Fivel (met ooit een brede uitmonding naar zee tussen Uithuizermeeden en Spijk). We gaan dus naar Fivelingo. We passeren dan meteen de Eemshaveweg, die voor een deel door het grensgebied van Hunsingo en Fivelingo leidt. We gaan ‘achterlangs’ via de wierdedorpen Huizinge en Westeremden naar Loppersum. Beide hebben een historische kerk op de top. In Westeremden is de gerestaureerde pastorieboerderij, de Weem, het onderkomen van de bekende fijnschilder Helmantel.

Loppersum

Het dorp, ooit gelegen op de oever van Fivel, was eens een belangrijke handelsplaats. Nu is het een mooi, beetje deftig wierdedorp. Dat deftige dankt het aan de vele mooie villa’s die er ooit gebouwd en goed bewaard gebleven zijn (met name in de buurt tussen het station en het oude centrum op de wierde).

Stedum

Middelstum en Loppersum hebben indrukwekkende dorpskerken (zie ook het interieur), maar het volgende wierdedorp op onze tocht, Stedum, heeft ook niet te klagen. Het gebouw, met water eromheen, staat in de bovenste ‘ring’ van de radiaire wierdenvorm, Een van de bezienswaardigheden is de graftombe van de landjonker Adriaan Clant 1599-1665), die op de borg Nittersum in Stedum woonde en bij de vrede van Münster (1648) tussen de Republiek en Spanje aanwezig was namens Stad en Lande (de provincie Groningen zouden we tegenwoordig zeggen)

Via Bedum terug naar Winsum

Bedum is geen wierdedorp. Het ontstaan hangt samen met de marteldood van de heilige Walfridus, waardoor de plaats een bedevaartsoord werd. De historische hervormde kerk in het centrum draagt zijn naam. Het bekendste onderdeel van het monument is de toren die scheef staat – schever dan die van Pisa, volgens ingewijden.

Van Bedum kunnen we via de Thedemastraat naar de Wolddijk. De dijk is een van de oudste dijken van de provincie. De route gaat verder via Westerdijkshorn (een horn=hoek in de dijk). Daar staat, opmerkelijk genoeg, wel een toren maar geen kerk.

Via Onderdendam komen we weer terug bij het beginpunt: Winsum.

Lees verder

© 2009 - 2024 Petervandenburg, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Onbekende plaatsnamen in Nederland: het Groningse RasquertIn het hoge Noorden, dichtbij Pieterburen, ligt een klein dorpje met de naam Rasquert. Dit dorp met 180 inwoners is op e…
Loppersum, cultuurrijk wierdendorp met veel rijksmonumentenLoppersum is een begrip geworden in Nederland. Maar dan waarschijnlijk wel in negatieve zin: het is het centrum van de a…
Fietsen in Winsum en ongeving: vier mooie routesFietsen in Noord-Groningen in de regio rond het dorp Winsum is de moeite waard, mede vanwege de interessante cultuur-his…
Kanovaren op de Groninger MarenIn vroeger tijden, toen er nog geen dijken bestonden, stroomde het water bij vloed vanuit de Waddenzee het Noord-Groning…

Onbekende plaatsnamen in Nederland: het Drentse DiphoornOp 16 augustus 2008 vierden de bewoners van Diphoorn het 800-jarig bestaan van hun dorp. Met z'n 66 inwoners is Diphoorn…
De leukste uitstapjes in en rond HardenbergHardenberg, met z'n bijna 18.000 inwoners, is een snelgroeiend stadje in het oosten van Nederland. Door de prachtige omg…
Petervandenburg (184 artikelen)
Laatste update: 30-10-2020
Rubriek: Reizen en Recreatie
Subrubriek: Binnenland
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.