VAM-berg (Col du VAM), de hoogste heuvel van Drenthe

De VAM-berg is een heuvel nabij de plaats Wijster. De top van de VAM-berg is de hoogste plek in de provincie Drenthe. Het is een kunstmatige heuvel, die ontstaan is als een stortplek van het afvalverwerkingsbedrijf VAM. De top van de VAM-berg bevindt zich op 56 meter boven NAP. De VAM-berg is onder meer bekend van wielerwedstrijden zoals de Ronde van Drenthe.

Geschiedenis van de VAM-berg

Het bedrijf VAM werd opgericht in 1929. De bedrijfsnaam is een afkorting van 'Vuil Afvoer Maatschappij'. Het huisvuil dat dit bedrijf verzamelde kwam voornamelijk uit de Randstad en vervoerde men dus onder meer naar deze locatie in Drenthe. Van oorsprong was het de bedoeling dat het huisvuil daar grootschalig gebruikt zou worden als compost bij diverse projecten, ter bevordering van de bodemsamenstelling.

Deze verrijking van de Drentse gronden was bedoeld voor zowel agrarische doeleinden (akkers), als ook voor natuurbehoud (verrijking van bosgronden). In de praktijk bestond het vuilnis dat VAM uit de Randstad haalde, voor een groot deel ook uit materiaal dat helemaal niet bruikbaar was voor compost. Dat werd dus gedumpt op hun afvalstortlocatie bij Wijster.

VAM-berg

Het resultaat van het jarenlang afvoeren van huisvuil richting Drenthe is dat er op die stortplek een gigantische vuilnisbelt ontstond. Deze is echter met aarde en gras afgedekt. De kunstmatige heuvel kreeg in de volksmond de bijnaam 'De VAM-berg'. Op den duur werd dit ook de officiële benaming van deze locatie.

Informatiecentrum De Blinkerd

Bovenop de VAM-berg bevindt zich een informatiecentrum genaamd 'De Blinkerd'. Aangezien dit gebouw zich op zo'n hoog punt bevindt, heeft men vanaf die plek een prachtig weids uitzicht over deze streek. Het informatiecentrum is in handen van de organisatie 'Het Drentsche Landschap'. In het gebouw vindt men onder meer informatie over de geschiedenis van het landschap rond de beek 'het Oude Diep'. Ook vindt men hier informatie over Attero Afvalverwerking, het bedrijf dat de opvolger is van VAM.

De VAM-berg en het wielrennen

Cynisme

Voor veel cynische Drenten werd de VAM-berg jarenlang vooral een symbool van de behandeling van Drenthe door de Randstad: 'Die bult laat zien hoe men in het westen van Nederland naar Drenthe kijkt. Men ziet Drenthe als een plek die eigenlijk alleen geschikt is om hun troep te dumpen.'

De kansen die de heuvel biedt

Drenten met een optimistischer levensvisie zien echter vooral de kansen die deze grote vuilnisberg biedt. Drenthe heeft van nature niet veel grote heuvels. Dankzij de VAM beschikt Drenthe toch nog over een grote heuvel die onder meer zeer geschikt is als hindernis in wielerwedstrijden. De VAM-berg is daarom bijvoorbeeld een vast onderdeel geworden van het parcours van de Ronde van Drenthe.

Er bestaat zowel een Ronde van Drenthe voor heren elite, als voor dames elite. De damesversie van de Ronde van Drenthe is zelfs een onderdeel van de UCI World Tour en behoort dus tot de meest prestigieuze dameswielerwedstrijden ter wereld. In deze koers is de VAM-berg de belangrijkste en zwaarste hindernis. De VAM-berg heeft in de wielerwereld de bijnaam 'Col du VAM' gekregen.

Details beklimming VAM-berg

De beklimming van de VAM-berg wordt in wielerkoersen doorgaans verreden vanuit Drijber. Deze klim heeft een lengte van 380 meter. Het gemiddelde stijgingspercentage is 8,9 procent. Jarenlang was de VAM-berg overigens alleen bij speciale evenementen, zoals de Ronde van Drenthe, toegankelijk voor fietsers. Op overige dagen was de weg verboden terrein voor fietsers. Er kwamen echter plannen om dit radicaal te veranderen.

Plannen VAM-berg: Col du VAM, fietswalhalla in Drenthe

De provincie Drenthe ontwikkelde een plan om in de toekomst de potentie van de VAM-berg voor fietsers juist optimaal te gaan benutten. Zo is men op deze heuvel extra fietspaden aanleggen zelfs een kasseistrook. Daarnaast kwam er een parcours voor mountainbikers. De vernieuwde VAM-berg moet een grote aantrekkingskracht krijgt voor uiteenlopende doelgroepen, van toeristische recreanten, tot en met trainende topwielrenners.

In de zomer van 2018 is men begonnen met het realiseren van delen van deze plannen. Het was oorspronkelijk de bedoeling dat in de loop van die zomer van 2018 reeds een deel van het traject opengesteld zou worden voor fietsers, maar dit werd uitgesteld naar het najaar van 2018. Uiteindelijk is de vernieuwde 'Col du VAM' geopend op 18 oktober 2018.

NK wielrennen en EK veldrijden

Sinds die vernieuwing van de 'Col du VAM' zijn er diverse grote evenementen verreden op een parcours dat zich op en rond deze heuvel bevindt, waaronder het NK wielrennen en het EK veldrijden.

Grote toekomstplannen

De totale metamorfose van de VAM-berg richting een 'Fietswalhalla' is overigens een meerjarenplan. Met dit project wil Drenthe zich profileren als 'de fietsprovincie van Drenthe'. Eén van de plannen is ook om de VAM-berg van een extra zandlaag te voorzien. Hierdoor zou de top van deze heuvel een hoogte krijgen van 63 meter boven NAP. Ook zijn er plannen om ooit het EK wielrennen (en mogelijk zelfs het WK wielrennen) plaats te laten vinden op een parcours waarin de 'Col du VAM' is opgenomen.

Wijster

De VAM-berg bevindt zich bij de plaats Wijster. Dit esdorp telt circa 800 inwoners (anno 2018) en behoort tot de gemeente Midden-Drenthe. Deze locatie heeft een rijke en lange geschiedenis. Honderden jaren voor Christus werd deze plaats al bewoond. Er zijn bij Wijster ook veel interessante archeologische vondsten gedaan.

De plaatsnaam Wijster is echter bij veel mensen vooral bekend vanwege de Molukse treinkaping die hier in 1975 plaatsvond. Over die treinkaping is in 2008 een film gemaakt door regisseur Paula van der Oest. De titel van de film is: 'Wijster'.

De VAM-berg van Brabant?

Niet alleen Drenthe, maar ook Noord-Brabant heeft een grote heuvel te danken aan VAM. Het bedrijf had oorspronkelijk ook een vestiging in Nuenen. Daar is eveneens een gigantische afvalstortplaats ontstaan. In 1979 is de naam van die Brabantse vestiging van de VAM veranderd in RAZOB. Dit is een afkorting van Regionale Afvalverwerking Zuidoost-Brabant.

De grote afvalbult van RAZOB bevindt zich op de grens tussen de gemeentes Geldrop-Mierlo en Nuenen. Net als de Drentse VAM-berg is ook in Brabant de voormalige vuilstortplaats overdekt met aarde en gras. En opvallend genoeg is net als in Drenthe ook in Noord-Brabant deze afvalberg de hoogste heuvel van de provincie. De afvalbult van Brabant heeft een hoogte van 60 meter boven NAP. Deze Noord-Brabantse heuvel heeft de idyllische naam 'Landgoed Gulbergen' gekregen. Er zijn diverse projecten ontwikkeld op de voormalige vuilstortplaats. Zo bevinden zich op deze heuvel onder meer een golfclub, een dierentuin en een mountainbikeparcours.