De Poolse taal: uitspraak + kenmerken

Het Pools is een West-Slavische taal die door ongeveer 50 miljoen mensen gesproken wordt. Het Pools is sinds 1 mei 2004 één van de officiële werktalen van de Europese Unie.

De Poolse taal

Subgroep

Het Pools is dus een West-Slavische taal, maar binnen de West-Slavische talen is het Pools de grootste van de Lechitische talen. Een kenmerk van de Lechitische talen binnen het West-Slavisch is dat de Lechitische talen is het gebruik van de Proto-Slavische nasaalvocalen (nasaalvocalen: vocalen waarbij bij de uitspraak de lucht voornamelijk door de neus gaat, waardoor dus een zogenaamde 'neusklank' ontstaat). Talen die ook tot de Lechitische subgroep behoren zijn: Kasjoebisch, Slovincisch en Polabisch, de laatste twee talen zijn uitgestorven. Het Kasjoebisch wordt in het noorden van Polen nog door een aantal mensen gesproken.

Kenmerken

Het Pools onderscheidt zich van andere talen door het gebruik van sterk gepalataliseerde medeklinkers (palatalisering: de articulatie van de medeklinker verschuift, onder invloed van een nabijgelegen klinker in het woord, naar het harde gehemelte. Hierdoor wordt de medeklinker zachter uitgesproken). Ook kent het Pools een vast accent (klemtoon) op de voorlaatste lettergreep in bíjna elk woord.

Het Pools kent geen lidwoorden, net als de meeste andere Slavische talen.

Het alfabet

In het Pools wordt gebruik gemaakt van het Latijnse alfabet. Het Poolse alfabet telt meer letters dan bijvoorbeeld het Nederlands, namelijk 32. Dit komt omdat sommige letters met diakritische tekens (tekens, bijvoorbeeld streepjes) die boven of onder een letter geplaatst worden omdat de letter net iets anders uitgesproken wordt dan de variant erop zonder streepje.

Dit is het Poolse alfabet:
Aa, Ąą, Bb, Cc, Ćć, Dd, Ee, Ęę, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Łł,
Mm, Nn, Ńń, Oo, Óó, Pp, Rr, Ss, Śś, Tt, Uu, Ww, Yy, Zz, Źź, Żż

Uitspraak

Algemeen

In eerste instantie lijkt de uitspraak van Poolse woorden erg ingewikkeld. Dat komt met name door medeklinkercombinaties die gevormd worden, een opeenhoping van deze combinaties lijkt voor ons praktisch onmogelijk. (voorbeeldje: Szczebrzeszyn) Dit is echter iets wat vooral gewenning en véél oefening vereist. De Poolse spelling is wel zeer regelmatig, als je weet hoe een woord geschreven moet worden, dan kun je het doorgaans ook uitspreken.

Uitspraak van de afzonderlijke letters

  • a Als de 'a' in as
  • ą In zuivere vorm als een nasale 'o', als in het Franse bon
  • e Als de 'e' in lek
  • ę In zuivere vorm als een nasale 'e', als in het Franse bassin
  • i Als de 'ie' in zie.
  • o Als de 'o' in bom
  • ó Als de 'oe' in moe
  • u Als de 'oe' in moe
  • y Als een korte 'i' (Nederlands)

  • c Als de 'ts' in tsaar
  • ch Als een stemloze zachte 'g'
  • cz Als de 'tsj' in Tsjechisch, maar met de tong verder naar achteren, tegen het harde gehemelte
  • ć Ongeveer als 'tsj' in Tsjechië
  • dz Stemhebbende tegenhanger van 'c'
  • dź Stemhebbende tegenhanger van 'ć'
  • dż Stemhebbende tegenhanger van 'cz'
  • g Als de 'g' in goal
  • h Als 'ch'
  • ł Als de 'w' in het Engelse 'water'
  • ń Als in het Spaanse España
  • r Als een rollende tongpunt-r
  • rz Als de 'j' in journalist, maar palataler (zie cz)
  • sz Als de 'sj' in sjabloon, maar palataler (zie cz)
  • ś Als 'sj' in meesje
  • w Als de 'v' in vader (stemhebbend)
  • ź Stemhebbende tegenhanger van ś
  • ż Als 'rz'

Enkele Poolse woordjes en zinnetjes

NederlandsPoolsUitspraak
GoedendagDzien dobryDzjenj dobri
Goedenavond Dobry wieczór Dobri vjetshoer
Hoe maakt u het?Co słychać?Tso swichatsj?
Wat is dat?Co to jest?Tso to jest?
AlstublieftProszęProshew
Graag gedaan Nie ma za co Nje ma za tso
WelterustenDobranocDobranots
PardonPrzepraszamPsheprasham
Tot morgen Do jutra Do joetra

Tot tien tellen in het Pools

NederlandsPoolsUitspraak
EenJedenJeden
Twee DwaDva
DrieTrzyTshi
VierCzteryTshteri
VijfPięćPjentsj
Zes SześćShesjtsj
ZevenSiedemSjedem
AchtOsiemOsjem
NegenDziewięćDzjevjentsj
TienDziesięćDzjesjentsj
© 2009 - 2024 Flew, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Taal in Wit-RuslandTaal in Wit-Rusland, welke taal spreken ze daar eigenlijk? De officiële talen zijn Wit-Russisch en Russisch, beide talen…
Europa, algemene informatieEuropa, algemene informatieEuropa is een relatief klein werelddeel, voor het grote aantal inwoners, wat maarliefst 46 landen telt. De hoofdstad van…
De Indo-Europese taalfamilie en het Proto-Indo-EuropeesDe Indo-Europese taalfamilie is een taalfamilie waartoe vooral talen uit Europa en West-Azië behoren. In totaal spreken…
Krakau vakantiestadKrakau vakantiestadKrakau, de studentenstad van Polen. Cultuur, recreatie, uitgaan, restaurants en evenementen, noem het maar op. Deze oude…

Bûter, brea en griene tsiis – Friese woorden en uitsprakenBûter, brea en griene tsiis – Friese woorden en uitsprakenEr is een Fries gezegde dat als volgt gaat: "Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries…
Het ApenstaartjeHet ApenstaartjeWe gebruiken het tegenwoordig dagelijks, het apenstaartje @, het teken dat op elk computerklavier meer slijtage vertoont…
Bronnen en referenties
  • Poleninfo.net
  • Wikipedia
Flew (124 artikelen)
Gepubliceerd: 23-10-2009
Rubriek: Educatie en School
Subrubriek: Taal
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.