Toscane; Florence, de Dom of Duomo

In Florence, de beroemde kunststad, staat een kathedraal van enorme schoonheid. Men wordt verblind door de diverse kleuren marmer, in combinatie met de witte beeldenpracht. Het is bijna niet te geloven dat deze prachtige gebouwen, de dom, de klokkentoren en de doopkapel, door mensenhanden zijn gemaakt. Er is 150 jaar gebouwd en geschilderd en toch vormen deze drie gebouwen een prachtig geheel, vooral de kerk zelf.

Algemeen

Florence, of zoals de Italianen zeggen Firenze, is de hoofdstad van de provincie Florence en de regio Toscane. De aan de Arno gelegen stad is één zeer bekende cultuurstad, waarschijnlijk de bekendste van heel Europa. Een prachtig stukje bouwkunst is ongetwijfeld de Kathedraal van de stad, opgetrokken uit diverse kleuren marmer.

De Bouw

De kathedraal van Florence (door de Italianen liefkozend Duomo genoemd) is de op 2 na grootste kerk van de wereld. Het moet de St. Pieter van Rome en de St. Paul van Londen voor laten gaan. Op 8 september 1296 is begonnen met de bouw door Arnolfo di Cambio. Op de plaats waar deze kathedraal verrezen is, stond voor 1296 de kerk van St. Reparata, wat de toenmalige kathedraal van Florence was.

Aangezien het een enorm bouwwerk was, men nog niet van die geavanceerde hulpmiddelen had en de levensverwachting een stuk lager lag dan tegenwoordig, hebben verschillend architecten aan de kathedraal gewerkt:

• In 1296 begon di Cambio, die stierf in 1302
• Vanaf 1302 tot 1331 lag de bouw stil
• In 1332 nam Giotto het over tot zijn dood in 1337
• Van 1337 tot 1357 was het de architect Andrea Pisano
• Vanaf 1357 namen Francesco Talenti en Lapo Ghini het roer over

Pas in 1380 waren de drie middenpaden klaar, de apsis in 1421. De gehele kathedraal (inclusief de losstaande toren) is bekleed met roze, witte en groene marmer.

De kathedraal heeft 44 ramen, met gebrandschilderd glas hebben, en afbeeldingen uit de 14e en 15e eeuw. Ze beelden scènes uit van het Oude- en Nieuwe Testament, het leven van Christus en Maria. Onder de kunstenaars die hier aan gewerkt hebben zijn onder andere Donatello en Ghiberti te vinden.

De koepel

De rode koepel van de kathedraal is gebouwd door Filippo Brunelleschi (geboren in Florence in 1377, gestorven in 1446. Zijn standbeeld staat niet ver van de dom). De bouw van de koepel geeft het begin van Renaissance architectuur aan. De kathedraal en zijn koepel vertegenwoordigen samen de vroege Renaissance stijl. Hij startte hiermee in 1420 en voltooide het in 1434. De koepel is 90 meter hoog en heeft een diameter van 45 meter. Door zijn rode kleur steekt het mooi af bij de marmeren gevels. Brunelleschi ontdekte dat wanneer de opwaartse- en neerwaartse druk tegen elkaar uitgespeeld werden, deze elkaar zouden neutraliseren. Hierdoor bereikte hij twee dingen:

• Hij hoefde door deze constructie geen steunpilaren of draagbalken te gebruiken
• Hij kon nu een grotere koepel bouwen

De lantaarn die Brunelleschi ontwierp werp pas na zijn dood gebouwd. De binnenkant van de koepel is verfraaid met fresco´s die het laatste oordeel uitbeelden. Ze zijn geschilderd door Vasari en Frederico Zuccari. Brunelleschi had deze oorspronkelijk wit gewild, in verband met de lichtinval.

Interieur van de kerk

Onder de koepel is het koor en de bas-reliëfs gemaakt door Baccio Bandinelli. In de laatste kapel staat het meesterwerk van Michelangelo: de Piëta Rondanini. Dit beeldhouwwerk maakte hij in 1533 en is één van de vier stukken die hij over dit onderwerp maakte. Er wordt nog steeds vermoedt dat Michelangelo dit beeld op zijn eigen graftombe wilde hebben. De kerk is verder erg sober ingericht.

De losstaande klokkentoren

Giotto di Bondone, de in 1267 in Vespignano geboren kunstschilder en architect en de aanzetter van de renaissance, ontwierp de losstaande klokkentoren (campanile) vlak naast de dom. De toren wordt meer als decoratief monument gezien, dan als functioneel. Deze toren is uiteindelijk lager geworden dan hij ontworpen had, namelijk 81,75 meter niet de 122. Ook heeft hij geen spits, maar een redelijk plat dak. Hij begon zijn bouwwerk in 1334 tot aan zijn dood in 1337.

De schilderservaring van Giotto brengt hem bij de keuze voor een zeer aparte uiterlijke decoratie. Er wordt wit marmer uit Carrara, rood marmer uit Siena en groen marmer uit Prato gebruikt.

Na zijn dood namen de eerder genoemde architecten het werk over. Aan de basis van de toren bevinden zich panelen met bas-reliëfs gemaakt door Andres Pisano, Luca della Robbia en vermoedelijk van Giotto zelf. In de toren bevinden zich 16 open raamgewelven, waar voorheen beelden van Donatello stonden. Tegenwoordig staan deze originele beelden in het Museum van het “Opera del Duomo”.

Leuk om te weten

• De kathedraal is 153 meter lang en 38 meter breed
• Uitzondering is het dwarsschip, dat is 90 meter breed

Lees verder

• Toscane; Florence en Michelangelo
• Toscane; Florence, Gate of Paradise
• Toscane; Florence, Ponte Vecchio