Weimar: van Goethe tot Bauhaus

Weimar is een levendig stadje met ongeveer 65.000 inwoners in de Duitse deelstaat Thüringen. Het is niet groot, maar het ademt geschiedenis en door de vele toeristen en de studenten van de kunstopleidingen in Weimar is het gezellig en heeft het veel voorzieningen: musea, winkels, horeca, theater. In 1999 was Weimar Europese culturele hoofdstad. Het historische centrum van Weimar is door Unesco tot werelderfgoed verklaard.

Geschiedenis

Weimar werd voor het eerst vermeld in schriftelijke stukken in het jaar 899 en de stad kreeg in 1410 stadsrechten.
In de 18e en 19e eeuw was Weimar bekend als stad van kunst en wetenschap, o.a. de bekende Duitse schrijver Goethe woonde lange tijd in Weimar.
In de chaotische toestand aan het eind van de Eerste Wereldoorlog trad keizer Wilhelm II af. Er dreigde een communistische revolutie. Onder leiding van de sociaal-democraat Friedrich Ebert werden er verkiezingen in uitgeschreven voor de Nationale Vergadering. De afgevaardigden daarvoor kwamen in 1919 in Weimar bijeen. Naar deze bijeenkomst is de Weimarrepubliek genoemd.
De republiek bestond tot 1933, in dat jaar nam Hitler de macht over. In 1937 werd in Weimar het concentratiekamp Buchenwald gebouwd.

Toeristische attracties

Talrijke musea, standbeelden en monumenten herinneren aan de grote namen die thuis waren in Weimar: Goethe, Schiller, Herder, Bach, Liszt, Cranach. Maar ook de grondleggers van de Bauhaus-beweging: Henry van de Velde en Gropius. Weimar was het centrum van de geesteswetenschappen eind 18e, begin 19e eeuw.Eén van de beroemdste namen is de dichter Goethe die vijftig jaar in Weimar heeft gewoond. In het Park An der Ilm staat het tuinhuis van Goethe.
De schrijver Friedrich Schiller heeft zijn laatste levensjaren in Weimar doorgebracht en ook de dichter en filosoof Johann Gotfried Herder besloot zijn loopbaan als predikant in Weimar. Een laatste "klassieke" naam is Frans Liszt, de beroemde componist woonde tussen zijn tournees door in Weimar. De voormalige woonhuizen van Goethe en Schiller zijn te bezichtigen.
Namen uit later tijd die verbonden zijn aan Weimar, zijn bijvoorbeeld die van de filosoof Nietzsche. Nietzsche stierf in Weimar in Villa Silberblick, daar is nu het Nietzsche-archief gevestigd.
Een moderne beroemde inwoner van Weimar is de architect Walter Gropius. Hij richtte in 1919 het beroemde Bauhaus-instituut op, een academie voor architectuur en bouwkunst. Tot 1925 was deze academie gevestigd in Weimar. Het Bauhausmuseum herinnert aan deze periode. Een belangrijk gebouw uit de Bauhaustijd in Weimar is het Haus am Horn.
Op hetzelfde plein waaraan het Bauhausmuseum is gelegen (de Theaterplatz) staat het beroemde standbeeld van Goethe en Schiller. Als achtergrond dient het Deutsche Nationaltheater, de schouwburg van Weimar, opgericht door Goethe. Ook nu nog zijn er opera's, dansvoorstellingen en toneelstukken te zien.
Een andere belangrijke attractie is het Stadsslot, Het kasteel is bijzonder rijk ingericht. Hoogtepunt is de schilderijenverzameling met onder andere werken van Cranach en Dürer.

Buchenwald

Een kilometer of acht ten noorden van Weimar liggen de overblijfselen van het concentratiekamp Buchenwald.
Het kamp is te bezichtigen en er worden rondleidingen gegeven. Buchenwald is te bereiken via de Ettersburger Strasse, na ongeveer drie kilometer loopt linksaf de Blutstrasse (Bloedweg) verder heuvelop naar het eigenlijke kamp Buchenwald. Langs de Blutstrasse zijn de overblijfselen te zien van de spoorlijn van Weimar naar Buchenwald, die in 1943 door de gevangenen zelf is aangelegd.
Ongeveer een kilometer voor het kamp staat het Buchenwaldmonument (Mahnmal) een enorme klokkentoren met een beeldengroep die het verzet in Buchenwald uitbeeldt.
Het kamp zelf is grotendeels afgebroken, een aantal barakken is in gebruik als informatiecentrum en tentoonstellingsruimte. Wel zijn het indrukwekkende toegangshek (met het opschrift "Jedem das Seine") en het crematorium bewaard gebleven.
Buchenwald was één van de grootste concentratiekampen van Duitsland. Het was in eerste instantie bedoeld voor 8000 mensen, vooral politieke gevangenen. Tegen het eind van 1937 waren er al een kleine 3000 gevangenen en de eerste tientallen doden waren gecremeerd in het crematorium van Weimar (pas in 1940 werd het "eigen" crematorium gebouwd). Eind 1938 waren er al 11.000 gevangenen en meer dan 700 doden, waaronder joden, communisten, homo's, Sinti en Roma en Jehova's getuigen. De gevangenen werden tewerkgesteld in steengroeves en in de wapenindustrie.
Van 1941 werden ook Sovjet-krijgsgevangenen geinterneerd, waarvan er 8000 werde geexecuteerd.
In de zomer van 1944 was het kamp met meer dan 30.000 gevangenen overvol. Door het optrekken van het Rode Leger werden steeds meer gevangenen uit andere kampen naar Buchenwald gestuurd, zodat in februari 1945 er 112.000 mensen verbleven.
Vlak voor de bevrijding van het kamp door het Amerikaanse leger brak er een opstand uit in het kamp, georganiseerd door communistische gevangenen.
In totaal zaten er in Buchenwald 240.000 mensen gevangen, waarvan er 56.000 overleden of werden vermoord. Eén van hen was de populaire Ernst Thälmann, de voorzitter van de Duitse communistische partij KPD. In Buchenwald en Weimar herinneren diverse plaquettes en standbeelden daaraan (en een straatnaam).
Na de oorlog is Buchenwald door de Sovjets nog een aantal jaren als interneringskamp gebruikt.

Bereikbaarheid en verblijf

Weimar is op allerlei manieren goed bereikbaar. Per auto, maar ook per trein via Frankfurt, Dresden en Erfurt. Vanuit Nederland worden door diverse touroperators bustochten naar Thüringen en Weimar georganiseerd. In Weimar zijn veel hotels, maar ook pensions. Ook in de rest van Thüringen is het niet moeilijk om aan een slaapplaats te komen, het is een erg toeristisch gebied. In de zomer bieden ook de vele campings de mogelijkheid tot overnachten.