Tienen is een oude stad in België en heeft een kerkbelfort

Tienen ligt in Vlaams Brabant (België) en vanuit Zuid-Limburg net over de Maas, is dat maar een goed uurtje rijden. Het stadje is heel interessant voor een dagje uit en u kunt er tegelijk wat culturele informatie opdoen. Wie vooral geïnteresseerd is in kerken, kastelen en oude steden moet echt eens naar Tienen gaan. Bij de Belgische VVV van Tienen komt u, na het stellen van een paar vragen, er al snel achter dat Tienen een historie heeft die vermoedelijk teruggaat tot de Romeinse tijd. Bovendien heeft het in de middeleeuwen een fikse rol gespeeld in de textielindustrie. Het was in die tijd beslist geen arme stad en dat is nog te zien aan de bebouwing van het centrum.

De stad Tienen in België is al eeuwenoud

Tienen is een stad waarvan de oorsprong in de vroege middeleeuwen ligt, maar vermoedelijk was de plaats al in de Romeinse tijd bewoond. De stad is in de middeleeuwen groot en welvarend geworden door de textielnijverheid. Het “Lakengilde” (een vereniging van textielfabrikanten) had in die tijd veel invloed.

Bier brouwen en leer produceren

Na de 80 jarige oorlog verviel de textielnijverheid bijna helemaal en richtte men zich meer op het brouwen van bier. De omgeving van Tienen heeft veel vruchtbare grond en er werd dan ook veel graan geteeld, de grondstof van de brouwerijen, die er bier en jenever van maakten. Ook veeteelt was in de streek belangrijk en er waren in Tienen dan ook diverse leerlooierijen. Ooit moet Tienen ook stadswallen gehad hebben, maar daar is jammer genoeg niets meer van terug te vinden.

De Grote Markt van Tienen

Vooral de Grote Markt is historisch belangrijk. Aan de markt ligt ook het gemeentehuis van Tienen. Het is een mooi, middeleeuws patriciërshuis dat door de gemeente aangekocht werd. Rond 1800 heeft het een nieuwe, imposante voorgevel gekregen ter meerdere eer en glorie van de gemeente Tienen.

Een mooi open plein met fontein

De grote Markt is een open plein met een fontein, die tijdens ons bezoek net leeggemaakt was en zorgvuldig schoongespoten werd. Voor het gemeentehuis ligt in het plaveisel een grote ster. Veel mensen denken dat dit het middelpunt van België is, maar dat klopt niet. De ster dateert uit 1810 en ligt op de plaats waar vroeger terechtstellingen plaatsvonden. Het is dus een soort herdenkingsplek.

Het suikermuseum van Tienen

Aan de andere kant van de markt, tegenover het stadhuis en naast het historisch belangrijke statige hotel, ligt het suikermuseum. De suikerbietenteelt en de verwerking van de bieten tot kristalsuiker was jarenlang heel belangrijk voor het inkomen van de burgers in de stad. Het gebouw zelf heeft echter voor 2002 nooit iets met de suikerindustrie te maken gehad, maar was in eerste instantie een Vredegerechtsgebouw. Daar was later ook de politie gestationeerd.

Een historisch museum

Wie onder de open zuilengalerij doorloopt komt op een plein, waarachter een grappig gebouw met een torentje ligt. Dat is de oude stadsgevangenis, die echter niet meer als gevangenis in gebruik is, maar sinds 1978 als een soort historisch museum dienst doet. Er worden niet alleen stukken uit vroege opgravingen tentoongesteld, maar ook worden er regelmatig andere tentoonstellingen gehouden.

De O.L.V. van Poel kerk heeft een barokke spits

Aan een van de andere zijkanten van de markt ligt de Onze Lieve Vrouw van Poelkerk. Het oudste, gotische gedeelte van deze kerk, het koor, dateert uit de 14e eeuw. Zoals met zoveel kerken het geval was, heeft ook deze kerk afbraak en brand gekend. Veel is nadien hersteld in barokke stijl. Ook de torenspits is barok. Imposant zijn de houten beeldhouwwerken aan de zijkanten en de prachtige altaren. Op een ereplaatsje staat een beeld van de H. Familie.

De warme bakker

Tijdens een rondje wandelen rond de kerk komt u in een van de straatjes een winkel van een warme bakker tegen. Daar kunt u bij een vriendelijke verkoopster een heerlijke broodjes, puddingbroodjes en abrikozengebakjes halen. U hoeft dus niet van de honger om te komen. De bewoners van de stad hebben dus in elk geval een goede bakker. Het is compleet genieten!

Het kerkbelfort van Tienen

Tienen heeft verschillende kerken, maar een van de belangrijkste en het markantste bouwsel van Tienen dat ook het meest in het oog springt, is de St. Germanuskerk, die oorspronkelijk als kleine abdijkerk in de negende eeuw gebouwd is, maar nadien enorm uitgebreid en veranderd is. Deze kerk is in feite een “kerkbelfort”. Het kerkbelfort is in zijn soort geen unicum. Er bestaan meer kerkbelforten. Diverse steden hebben er een. De St. Matthiaskerk in Maastricht is een dergelijk kerkbelfort.

De toren van het kerkbelfort was tegelijk verdedigingstoren

De toren van een kerkbelfort is niet alleen als kerktoren, maar ook als verdedigingstoren en uitkijktoren bedoeld. Op die manier combineerde men in vroegere, gevaarlijke tijden de religie met de veiligheid van de bewoners van een stad. De bouw van de St. Germanuskerk in Tienen is door de eeuwen heen steeds meer uitgebreid en dat in diverse stijlen.

Alle bouwstijlen zijn vertegenwoordigd

Romaans, gotisch en barok, het is er allemaal. De combinatie is echter niet storend. In de hoge toren van het kerkbelfort hangt een beiaard met 54 klokken. In de zomer vinden er regelmatig beiaardier concerten plaats. Leuk om eens mee te maken.

Het Vrijthof van de stad Tienen ligt naast de kerk

Net als het Limburgse Maastricht heeft ook Tienen een echt Vrijthof. Dat Vrijthof ligt naast de kerk en was ooit de begraafplaats die bij de kerk hoorde, maar is later verbouwd tot plein. Daar kunt u de auto parkeren. Aan het plein en voor het voorhof van de kerk ligt een oud gebouw, waar een restaurant in gevestigd is met de naam “Den Aflaat”.

Een naam uit het Rooms katholieke tijdperk

"Den Aflaat" is een echt katholieke naam. Ze staat voor een uitdrukking, die wonder boven wonder hier in ere is gehouden. De oudere katholieken onder ons herinneren zich vast nog wel wat die naam betekent. Met een aflaat kon men kwijtschelding van straffen verdienen, voor zichzelf, of ook voor anderen. Het is frappant, maar wel tekenend voor de Belgische aard dat men in de tegenwoordige tijd die naam niet heeft gemoderniseerd.

Aflaten kon men kopen

In de middeleeuwen konden aflaten ook afgekocht worden. Daar werden soms hoge prijzen voor betaald. Een aflaat kon men voornamelijk verdienen door gebed, wat bijvoorbeeld in de vastentijd gangbaar was. Aflaten openden de weg naar de hemel en wie dus veel aflaten verdiend had, kwam er na zijn of haar dood gemakkelijker in. Tenminste, dat werd vroeger verteld.

Lekkere mosselen

Misschien werd er in Tienen gemakkelijker een aflaat verdiend door een biertje in het restaurant te drinken of iets dergelijks. In “Den Aflaat” kan men tijdens het seizoen heerlijk mosselen eten en zoals overal is dat ook nog eens goedkoper dan op de grote markt in het centrum.

Een middag voor Tienen uittrekken is eigenlijk te weinig

Tienen bevalt prima. Eigenlijk is een middag wat weinig om de stad goed te kunnen bekijken. Er is genoeg te zien en te ontdekken. Het wandelparkje, waar de resten van de historische begijnhofkerk (de latere Paterskerk van de Dominicanen) staan, hebben we daardoor jammer genoeg niet meer kunnen bezoeken. Dat is een onderwerp voor de volgende keer.

Lees verder

• Een bezoek aan de zalen van het Koninklijk Paleis in Brussel
• Eijsden aan de Maas is beslist een dagtocht waard
• Geulle in Zuid-Limburg heeft een interessante geschiedenis
• Zeilen op de Maasplassen en wandelen in Midden-Limburg
• Zuid-Limburg is een prachtige, heuvelachtige regio