Eskilstuna en Torshälla: stalen tweelingsteden in Zweden

Torshälla en Eskilstuna waren in het verleden handelssteden van groot belang in de regio. Dit kwam omdat ze gelegen waren aan een stroomversnelling. Vanaf 1800 kwam de productie van ijzer en staal in opkomst. De twee steden hebben niet voor niets de bijnaam "staalsteden". Met name Torshälla heeft een historische binnenstad.

Locatie Eskilstuna

Eskilstuna is gevestigd in Zweden in de provincie Södermanland. Eskilstuna ligt aan de de gelijkgenaamde waterloop Eskilstunaån. Deze rivier verenigt de Hjälmaren- en Mälarenmeren.

De monnik Eskil en zijn kloosterkerk

Een monnik die van oorsprong uit Groot-Brittannië stamde probeerde de Vikingen te bekeren tot het christendom. Die waren hier niet van gediend. Met de monnik liep het minder goed af: die werd doodgegooid met stenen. De monnik heette Sint Eskil. Later werd het achtervoegsel "tuna" achter de naam geplakt. Zo ontstond de plaatsnaam Eskilstuna. Doordat Torshälla, een andere belangrijke stad in de buurt lag, kreeg Eskilstuna geen speciale stadsrechten. Wel lag er een klooster. De monnik werd bij het klooster begraven. Dit gebouw viel ten prooi aan de Reformatie. Op dezelfde plek werd een koninklijk kasteel gebouwd. Aan Eskilstuna werden rond 1660 stadsrechten toegewezen. Men begon met de bouw van een nieuwe stad: "Stad van Karl Gustav", op een lokatie ten westen van de rivier. Toen al speelde de productie van ijzeren producten een spilrol: koning Karl X Gustav maakte dankbaar gebruik van de kennis en ervaring van meestersmid Reinhold Rademacher. In het begin werden met name artillerie en kleine wapens geproduceerd. Carl Gustav stad versmolt met Eskilstuna. Rond 1900 had Eskilstuna de bijnaam "staalstad".

Torshälla

Ondanks het feit dat deze stad vroeger stadsrechten had en vanaf 1317 een belangrijke rol speelde wonen er momenteel slechts rond de tienduizend mensen. In de huidige tijd vormt Torshälla samen met Eskilstuna een gemeente. Beiden staan vooral bekend om hun staalindustrie. Een grote fabrikant van staal is de Nyby Bruk staalfabriek.

Geschiedenis van Eskilstuna en Torshälla

Torshälla wordt beschouwd als een van de eerste steden in Zweden. Koning Birger verleende in 1317 stadsrechten. Een aantal onderdelen van de stadskerk stammen waarschijnlijk al na 1100. Men vermoedt dat de kerk op een voormalig heiligdom van de Vikingen werd gebouwd. Thor, de god van de donder, werd hier door de plaatselijke bewoners vereerd. Het oudste deel van de stadskerk is uit de 12e eeuw, maar de kerk werd waarschijnlijk gebouwd op de top van, of dicht bij de plaats van een vroegere Oud-Noorse heilige plaats, waar de god Thor werd aanbeden tijdens de Vikingtijd. Torshälla Thors is ook wel een ander naam voor offerplaats voor Thor. Daarnaast heeft Torshälla een ideale locatie: op deze plek moeten de schepen wel stoppen omdat hier een van de vele stroomversnellingen van de rivier de Eskilstunaån's ligt. Vroeger lagen hier ook een aantal forten. In de Middeleeuwen werd er druk gehandeld in de stad. Nadat er een kanaal geconstrueerd werd om niet meer langs de stroomversnelling meer te hoeven varen verloor Torshälla langzaam haar economische belang.

Na 1800 tot het heden

Door de aanwezigheid van waterkracht en de oprichten van de ijzer- en staalfabrieken ontwikkelde deze regio zich langzaam tot een industriële zone. Tijdens de jaren van de depressie trokken veel mensen weg om hun heil ergens anders te zoeken. Vanaf 1970 nam de bedrijvigheid weer toe. Nu kwamen hier veel Finnen op af. Torshälla is in de eenentwintigste eeuw een geliefde woonplaats met een mooie historische binnenstad. Eskilstuna is ruim vijf keer zo groot en het merendeel van de fabrieken is hier gevestigd.

Bezienswaardigheden Torshälla

Een oud huis van een handelaar rond 1700. Dit is een blokhut die een goed beeld geeft van wonen en werken in die tijd.
Een molen uit rond 1800 en de bijbehorende woningen van arbeiders. De Torshälla Kerk met een beroemde muurschildering na 1400 waarin de eerste afbeelding van een bril in Zweden. Het gemeentehuis van Torshälla dat dateert uit 1833. De klokkentoren was eigenlijk bedoeld voor een ander gebouw en stamt uit ongeveer 1500.

Lees verder

• Gävle in Zweden: koffie en handel aan de Baltische Zee