Baskenland: Mauléon-Licharre, gekend om zijn espadrilles

Mauléon-Licharre, in het Baskisch Maule-Lextarre, heeft een strategische positie. Op gelijke afstand tussen Béarn, Navarra en Spanje was het de perfecte plaats om alles in het oog te houden en om er dus een fort te bouwen. Dit fort staat er nog steeds en kan bezocht worden. Maar er is veel meer te zien in het stadje. Zo is er het huisje van de fee, het kasteel, de hallen en het witte kruis. Verder is Mauléon-Licharre ook nog eens de hoofdstad van de espadrille. Het ideale excuus om je een paar lichte zomerschoenen aan te schaffen!

Mauléon: ligging

Mauléon ligt in het Franse Baskenland, op enkele kilometers van de Béarn, van Navarra en van Spanje. Daardoor is het een plek met een enorme strategische betekenis.

Het fort van Mauléon

Bouw

Door de strategische ligging van de stad duurde het dan ook niet lang voor er op de rots een fort werd gebouwd, met uitzicht over de vallei van de Saison en over de stad. Rond het jaar 1000 werd er een eerste, houten fort gebouwd. Rond de 13de eeuw werd de houten constructie vervangen door een stenen fort. Getuige daarvan zijn nog de stenen onderaan de linkse toren.

17de eeuw: vernietigd en terug opgebouwd!

Rond 1642 - 1643 werd het fort volledig vernield op koninklijk bevel. Rond 1648 werd begonnen met de heropbouw.

Het fort nu

Je kan het fort nu bezoeken voor een paar eurootjes. Ook met kinderen superleuk om te doen, want je mag er vrij rondlopen en rustig alles bekijken. Mauléon bestaat uit twee delen. Mau betekent slecht en leo betekent leeuw. Mauléon betekent dus eigenlijk stoute leeuw. Deze naam verwijst naar het fort, dat als een leeuw de streek moest verdedigen. In 1841 werd Mauléon samengevoegd met het gehucht Licharre en sindsdien is het Mauléon-Licharre. Licharre verwijst dan weer naar de boom waaronder eeuwenlang recht werd gesproken.

Het fort betreden

Rond het fort werden diepe grachten gegraven. Daar kan je over via een enorme ophaalbrug. Je komt dan aan een enorme houten, dubbele poort, waarboven een blazoen hangt. Op de grond bevinden zich nog de originele stenen. Om op de enorme koer te geraken moest men vroeger door een tweede poort, maar daar zijn nu enkel nog de scharnieren zichtbaar van.

De tentoonstellingen in het fort

Eens je binnen bent, zijn er verschillende tentoonstellingen. Op het gelijkvloers is er een tentoonstelling met landbouwwerktuigen en huishoudelijke objecten die gevonden werden rond het kasteel, met projectielen uit steen en metaal, foto's van oude muntstukken, de oude deur van het cachot, etc. Op de eerste verdieping zijn er twee kamers waarin de geschiedenis van het kasteel verteld wordt. Op de tweede verdieping vind je dan taferelen met poppen waaronder een koninklijk huwelijk in 1287. In een laatste kamer ontdek je de geschiedenis van Mauléon. Ook één van de drie musketiers zou in dit kasteel zijn langsgekomen. In de gangen hangen foto's van oude beroepen.

Buiten

Buiten heb je een fantastisch uitzicht op een heuvel, de Matalon. De stad Mauleon zou haar naam te danken hebben aan deze heuvel. Voor en achter het kasteel zijn weilanden die vroeger als erf zouden gediend hebben. Verder heb je een schitterend zicht op de stad en op de Vallei van de Saison tot Arbailles, een nabijgelegen gebergte. Op het domein van het kasteel vind je ook drie kanonnen. Het eerste, dat nog intact is, dateert van 1685. De twee anderen hebben te lijden gehad door de tand des tijds. Het eerste zou een stuk verloren zijn in 1814, het andere zou ontploft zijn op een veertiende juli tussen 1914 en 1940. Op de koer zal je merken dat er nog heel wat resten zijn van muurtjes. Dit wijst er op dat de koer vroeger helemaal volgebouwd was. Helemaal achterin op de linkerkant vind je een stenen trap die je naar een klein kamertje leidt waar voedsel en wapens werden gestockeerd. Ook het cachot kan je bezoeken. Een smalle trap brengt je naar twee koude, donkere kamertjes. Ontsnappen was quasi onmogelijk. De waterput is ook nog oorspronkelijk. Met een diepte van 28,6 meter voorzag hij in de behoeften van de kasteelheer en zijn manschappen. Wanneer je naar boven kijkt, zie je overal schietgaten met erg verschillende vormen.

De stad Mauléon

De stad Mauléon werd in de 13de eeuw onder de heerschappij van Edouard I, Koning van Engeland, gebouwd. Mauléon is de hoofdstad van het gebied Soule. Ook hier zijn een aantal gebouwen die het bezoeken waard zijn.

Ruïne van het huis van Béla

De eigenaar van dit huis, Gérard de Bela, was niet erg graag gezien door de inwoners van het dorp. In 1587 besloot hij om belastingen te innen en bovendien was hij protestants. Zelfs al waren de belastingen bedoeld voor de bouw en het onderhoud van het fort, toch beviel deze maatregel de inwoners van Mauléon helemaal niet! De uitkijktoren, die later het huis van Arraing werd, was in 1789 van de burgemeester van Mauléon.

Fonteinen en pompen

Op verschillende plaatsen in de stad kom je fonteinen en pompen tegen. Zo is er naast het huis van Béla een fontein en is er een pomp tegenover de kerk. Naast de Halle vind je nog een pomp en naast de weg ook. Al deze waterpunten volstonden om de bevolking te voorzien van water zonder dat ze de stad uit moesten.

De vele huizen met bogen

Rond de markt zijn er heel wat huizen met bogen. Vermoed wordt dat er onder deze bogen handel werd gedreven, dat de mensen hier kwamen staan met hun stalletje en hun koopwaar. Nu zijn er alleen nog huizen aan de pare kant. De huizen aan de onpare kant werden allemaal opgeslokt door de vele branden die plaatsvonden in 1641 en 1679 en die zo'n 60 huizen verwoestten.

De Notre Dame-kerk

Op vraag van de dorpsbewoners werd met de bouw van de kerk gestart op het einde van de veertiende eeuw. Zij wensten een kerk binnen de muren van de stad, zodat ze niet ver weg hoefden. Deze kerk werd gedurende dertig jaar zelfs een kathedraal, namelijk van 1569 tot 1599. Ook deze kerk / kathedraal werd niet gespaard door de branden. In de zeventiende eeuw werd ze terug opgebouwd en de kerk ziet er nu nog steeds uit als toen. Naast de deur vind je links een reservoir in steen met een gat in. Dit was geen wijwatervat maar wel een meetinstrument voor graan!

Het kasteel Andurain de Maytie

Het werd gebouwd door de bisschop van Oloron, Arnaud de 1ste. Deze was een fervent verdediger van het katholicisme. Hij ging zelfs zover dat hij de preekstoel van zijn bisschop aan motjes hakte, omdat deze een preek gaf die te protestants getint was!

Het witte kruis

Naast het kasteel vind je een wit kruis. Vroeger werd op deze plaats tweemaal per week recht gesproken onder een notenboom. Toen de boom afstierf in 1515, werd er op die plaats een wit kruis gezet. Het kruis staat er nog steeds.

De Hallen

Door de branden waren vele plekken waar handel werd gedreven verwoest. Daarom vroegen de inwoners van de stad een plek om te kunnen werken. Zo werd in 1765 begonnen aan de bouw van de Hallen.

Het huis van de fee

Op de hoek van de straat tussen kasteel en fort vind je een wit huis met groene luiken. Het huis werd gebouwd in de 15de eeuw, meer bepaald in 1485 zoals boven de deur te lezen staat. Het is daarmee een van de oudste huizen van Mauléon. Boven de deur staat ook nog te lezen "La maison de la fée", het huis van de fee. Wie deze fee was, heeft niemand tot op heden kunnen achterhalen …

Het fronton

Zoals in vele Baskische dorpen vind je ook hier een fronton. Hier worden geregeld toernooien gehouden met de blote hand en met de pala. In de zomer is dat iedere dinsdagavond. Op dinsdagmorgen wordt hier ook een markt gehouden.

De espadrille

De stad Mauléon is ook de plaats waar de espadrille is geboren! Althans, dat is wat in de streek verteld wordt. Begin 19de eeuw besloten touwslagers en wevers sandalen te maken. Spoedig begon de sandaal ook afnemers te vinden buiten het Baskenland. In het Noorden van Frankrijk waren ze erg geliefd bij de mijnwerkers. Zij besloten een rubberen zooltje onder de touwen te leggen, omdat de sandalen anders te snel versleten. Het merk Pataugas leverde dan weer schoeisel voor het Franse leger. Het was zo'n bekend merk dat espadrilles later vaak gewoon "pataugas" werden genoemd. Tot in 1960 was het vooral de schoenenindustrie die Mauléon op de kaart plaatste. Daarna kregen ze veel concurrentie uit onder andere China. De espadrillefabriek kan je gaan bezoeken van 1 maart tot 30 september en je vindt deze fabriek op de Route de Tardets. Op 15 augustus is er in Mauléon een feest ter ere van de espadrille en de pelota. Eerst wordt er een mis gezongen in het Baskisch, daarna zijn er partijtjes pelota en typische dansen uit de streek.

Dienst voor toerisme

Je vindt de dienst voor toerisme 10, Rue J.-B.- Heugas. Op de Dienst voor Toerisme kan je een reuze espadrille zien, gemaakt door de ambachtslieden van Mauléon. De espadrille is zo groot dat ze zelfs werd opgenomen in het Guiness Book of Records. In de gebouwen van de toeristische dienst krijgt je ook een overzicht van de Soule en er zijn geregeld verschillende tentoonstellingen.