Het Ubud op Bali van Liz Gilbert in Eat, Pray and Love

Door de jaren heen heeft Bali van alles overleefd: kolonisaties, aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en bomaanslagen. Maar inmiddels wordt dit Indonesische eiland door een totaal ander fenomeen bedreigd, namelijk door de in 2006 uitgekomen bestseller Eat, Pray and Love – Eten, Bidden en Beminnen zoals de titel van de Nederlandse vertaling luidt – met memoires van de Amerikaanse Elizabeth Gilbert. Nadat deze biografische roman 187 weken op de New York Times bestsellers lijst stond en Columbia Pictures de verfilming met Julia Roberts en Javier Bardem in augustus 2010 in de bioscoop uitbracht, reizen een ontelbaar aantal eenzame vrouwen van een bepaalde leeftijd af naar Italië (om te eten), India (om te bidden) en Indonesië (om te beminnen). In het derde deel van haar memoires beschrijft Elizabeth Gilbert de periode die ze doorbracht op Bali… Op haar dertigste heeft Elizabeth Gilbert alles wat een moderne vrouw zich maar kan wensen: een huis, een echtgenoot en een succesvolle carrière als schrijfster. Maar in plaats van gelukkig te zijn wordt ze overspoeld door paniek, verdriet en verwarring. Twee jaar later, na een bittere echtscheiding en een hevige depressie, besluit Elizabeth een radicale stap te nemen: ze gaat een jaar lang alleen op reis. Op haar zoektocht naar evenwicht en geluk doet ze drie landen aan. In Italië leert ze la dolce vita (eat / eten) kennen, In India verdiept ze zich in meditatie (pray / bidden) en schrobt ze tempelvloeren, en op Bali ontdekt ze de balans tussen ernst en lichtvoetigheid en ontmoet ze haar grote liefde (love / beminnen).

Beminnen: het Ubud op Bali van Liz Gilbert in Indonesië

Het derde deel van de memoires – Zelfs in mijn onderbroek voel ik mij anders – beschrijft de maanden die Elizabeth doorbrengt op het Indonesische eiland Bali. Hier wordt ze verliefd, niet alleen op het eiland, maar ook op Felipe, een Braziliaanse sieradenimporteur.

Sinds de roman in 2006 werd gepubliceerd en zelfs beroemdheden waaronder Oprah Winfrey er lyrisch over waren, heeft Bali te maken met een constante stroom toeristen die er hetzelfde geluk als Liz hopen te vinden. Het is onmogelijk om de Eat, Pray en Love pelgrims in Ubud te negeren. Alleenreizende vrouwen – veertigers en vijftigers – verzamelen zich met honderden tegelijk bij bussen naar de locaties uit de roman (en de film). Vervolgens bezoeken ze genezers, nemen yogalessen, doen therapieën en fietsen tegen onmogelijk steile heuvels op. Allemaal om hun balans terug te vinden, én hun eigen Felipe (of Javier)...

Bali: het eiland van de Goden

Bali roept beelden op van prachtige tempels, rijstvelden, vochtige bossen vol weelderige groene planten, vulkanen en lachende mensen. Met ongeveer 20.000 tempels en heiligdommen is het geen wonder dat Bali het eiland van de Goden wordt genoemd. Het grootste gedeelte van de inwoners van Indonesië is moslim, maar 93% van de Balinese bevolking hangt het hindoeïsme aan: een mix van het Indiase hindoeïsme, boeddhisme en animisme. Het is deze exotische mix die geïnteresseerden nieuwsgierig maakt. Elizabeth Gilbert was een van die nieuwsgierigen. Wie nog meer nieuwsgierig is en een eigen Eten, Bidden en Beminnen ervaring op Bali wil ervaren, die kan een vakantie doorbrengen in Ubud.

Ubud: het spirituele centrum van Bali

Ubud is het gezellige plaatsje in de groene rijstvelden, bekend uit het boek Eat, Pray and Love van Elizabeth Gilbert. Ubub is zowel het spirituele als het creatieve hart van Bali. Een legende vertelt dat een priester van Java Ubud heeft gesticht als een vesting aan een geneeskrachtige rivier. Hierdoor en doordat er in de omgeving ook veel geneeskrachtige kruiden, obat genaamd, werden gevonden is het geen wonder dat Ubud van oudsher veel healers aantrekt. Ook momenteel is het nog steeds een spiritueel centrum voor zowel Balinese healers als Westerlingen die zich er vestigen om er yoga en / of alternatieve geneeskunde te beoefenen.

Net zoals Liz kun je de handlezer Ketut Liyer ontmoeten, een purificatie ceremonie in een heilige bron ondergaan, je door Wayan laten verrassen door de geneeskrachtige kruiden en planten die in het wild groeien, leren hoe haar collega's geneeskrachtige middeltjes – de traditionele jamu’s – maken en kun je haar multi-vitamine lunch proeven.

Ketut Liyer: medicijnman en handlezer

Als je aan een willekeurige Balinees vraagt waar het huis en / of de werkplaats van Ketut Liyer uit Eat, Pray and Love zich bevindt, dan kan hij of zij je dat absoluut vertellen. Ketut Liyer, de medicijnman en handlezer was al lang voor Eat, Pray and Love een goed bekend staande healer voor de dorpelingen op Bali. Wanneer je bij het bescheiden huis - waar Ketut Liyer en zijn familie woont - aankomt, dan tref je hem daar meestal aan op de veranda: in kleermakerszit. Gekleed in een sarong zal hij je liefdevol verwelkomen met een tandenloze glimlach. Ketut Liyer is een kunstenaar, oorspronkelijk een schilder. Ook zo is hij bekend in Ubud. In zijn werkplaats zijn voor een paar dollar per stuk heilige schilderijen en beeldhouwwerken te koop die door Ketut Liyer en zijn familie gemaakt zijn.

Houd rekening met een gemiddelde wachttijd van een uur en een donatie van 250.000 Rupiah (25 à 30 euro) wanneer Ketut Liyer jouw handpalmen leest. De reading zal ongeveer tien minuten duren. Deze oude man, hij weet zelf niet eens precies hoe oud hij is – in ieder geval over de tachtig – geeft iedereen een positief bericht mee. Hierom is het beter, als hij tijd heeft om je hand te lezen, deze reading voornamelijk als een leuke ervaring te zien. De meeste toeristen die nu naar Ketut Liyer gaan, zijn namelijk op zoek naar hetgeen dat Liz ervaarde in Eat, Pray and Love.

Bali is een spiritueel eiland met gemengde tradities en culturen, waardoor Ketut Liyer er zeker niet de enige healer is. Bali heeft veel medicijnmannen, handlezers, lichaamlezers en genezers. Sommige zijn goed en sommige niet. Neem de tijd om je eigen healer te vinden. Velen vragen geen eens geld vooraf: je bepaalt zelf wat je ze achteraf geeft.

Wayan: traditionele kruidendokter

In Eat, Pray and Love is Wayan een jonge alleenstaande moeder die als kruidendokter een bestaan probeert op te bouwen. Met vallen en opstaan, maar vooral door de hulp van Liz en haar vele vrienden in Amerika, lukt haar dit uiteindelijk in Ubud. Naast haar beroep als kruidendokter, is Wayan ook eigenaresse van een groen café waar je onder andere terecht kunt voor een heerlijke multi-vitamine lunch. Sinds het verschijnen van Eat, Pray and Love heeft Wayan het al jarenlang heel erg druk.

Je kunt het healing centrum van Wayan vinden in Jembawan, in de buurt van het plaatselijke postkantoor van Ubud. Hier belooft ze haar bezoekers zowel Balinese genezing als gezond vegetarisch eten. Door de vele potten met kruiden en andere planten lijkt het piepkleine winkeltje wel een levende huisapotheek. Wayan komt uit een lange lijn van natuurlijke genezers, waardoor haar praktijk onder andere gevuld wordt door plafondhoge kaartenbakken met remedies voor grote en kleine ziektes: van kankers tot het verkleinen van een vaginale opening. Met een hypnotiserende glimlach geeft ze lichaamlezingen en verkoopt ze haar kruiden. Om vast te stellen of je een behandeling nodigt hebt, doet Wayan een bodycheck. Volgens haar is er altijd wel iets te verbeteren en een volledige behandeling, die de hele middag duurt, kost ongeveer 500.000 Rupiah (55 euro). De behandeling bestaat onder andere uit een twee uur durende massage door Wayan’s assistentes en dochter. Na afloop keer je ongetwijfeld huiswaarts met een tas vol kruidenpoeders, pillen en verse bladeren. Zelfs de biologische honing en limoen die nodig zijn om de ochtendthee te bereiden, zitten erbij.

Kom je voor de lunch, verwacht dan geen menukaart, maar blijf gewoon rustig zitten aan één van de drie kleine tafeltjes. De gerechten van Wayan’s multi-vitamine lunch worden één voor één uitgeserveerd en zijn niet alleen heerlijk, ze zien er ook erg mooi uit. Elk gerecht is overigens gelabeld in het Engels met de bijbehorende voordelen voor de gezondheid: gegrilde kokosnoot voorkomt reuma, papaya bevordert de spijsvertering en sterkt de ogen en ga zo maar door.

Purificatie ceremomie en jamu workshop

In het verlengde van een reading met Kutut Liyer en / of een behandeling bij Wayan, kun je op Bali ook kiezen voor een purificatie ceremonie of het volgen van een jamu workshop.

Voor de purificatie ceremonie word je in traditionele Balinese kledij zoals een sarong en een sjaal gehuld, voordat je samen met de Balinezen in het hart van de tempel gaat om de Balinees-hindoeïstische godsdienst te ervaren. Je bent onder begeleiding van een vijfde generatie healer en yogadocent. Samen met hem bid je met wierook en bloemen en baad je in het water van de heilige bron van Tampak Siring. Een kenmerk van de Balinese cultuur is het afspoelen van alle negativiteit en je positief laden. Dit is belangrijk voor het nieuwe jaar, een verjaardag, een nieuwe uitdaging of als je – net als Liz – het oude achter je wilt laten en een nieuw begin wilt maken. Het zorgt ervoor dat je je ballast achterlaat en dat de goden je gunstig gezind zijn. Deze purificatie ceremonie is heel bijzonder en geeft je de mogelijkheid om de ziel van Bali te ervaren. Hierbij wordt wel een participerende en respecterende houding van je verwacht. Om teleurstellingen te voorkomen, is het belangrijk om te weten dat het Balinese geloof het niet toestaat dat vrouwen die hun maandelijkse periode hebben, het hart van de tempel ingaan en de purificatie ceremonie ondergaan.

In Ubud zijn er ook mogelijkheden om met een gids een wandeling door de sawa’s – de rijstvelden – te maken. De gids vertelt je ondertussen alles over de geneeskrachtige werking van planten en kruiden en de Balinese cultuur. In Bali is balans en samenwerking erg belangrijk: voorop staat het streven om in harmonie te leven met de mensen om je heen, de natuur en de spirituele wereld. Hierna kun je tijdens een jamu workshop traditionele Indonesische middeltjes leren maken. Een bekend middel is het Tumeric drankje, dat de huisarts bijna overbodig zou maken. Na afloop van de workshop kun je tegen inkoopprijs allerlei biologische producten kopen: van wierrook tot zeep en bodylotion, uiteraard allemaal gemaakt op basis van de heilzame werking van kruiden en planten. Niet alleen Liz, maar ook Julia Roberts kwam hier – tijdens de opnames van Eat, Pray and Love – haar cadeautjes voor thuis shoppen.

Ubud: de culturele hoofdstad van Bali

Ubud is het groene, artistieke hart van Bali en ondanks dat het erg toeristisch is, is het ook zeer gemoedelijk. Het is een traditioneel dorp met een eigen manier van schilderen, houtsnijwerk, kunstnijverheid, muziek en dans. Je kunt er door de rijstvelden lopen of fietsen, waar je de locals aan het werk ziet met het planten of oogsten van rijst. In het dorp kun je meekijken in de ateliers van de kunstenaars en werk van de schilders kopen in hun winkeltjes. In de omgeving zie je beeldhouwers Boeddhabeelden maken en snijden houtsnijders erop los om maskers te maken. Ook kun je tempels bezoeken, waar vrouwen hun dagelijkse rijstoffer komen brengen. Er gaat in Ubud namelijk geen dag voorbij zonder tempelbezoek of religieus feest. Wil je ook iets van de dierenwereld zien, ga dan aapjes kijken in het Monkey Forest, waar brutale apen je in de gaten houden en Balinese drakenbeelden je tegemoet grijnzen of breng een bezoek aan het net buiten Ubud gelegen olifantenpark, waar je kunt rondkijken in het museum, een babyolifantje kunt voeren en een half uur durende tocht op de rug van een olifant kunt maken. Wil je iets drinken, dan kun je op veel plekken terecht voor een kopje Balinese koffie. Ga je eten, probeer dan tenminste eenmaal Adjar, de in zuur ingelegde groenten. In Ubud is in de restaurants veel meer keuze in vegetarische en biologische maaltijden dan in de andere plaatsen op Bali. Een aanrader is restaurant Bali Buddha. De sappen, salades en hoofdgerechten worden hier vers bereid en beneden het restaurant is een souvenirshop.

Net als in het boek, net als in de film

De villa waarin Liz Gilbert dan wel Julia Roberts verbleef, is wellicht niet te boeken, maar Kamandalu Resort and Spa, genesteld in de groene heuvels op tien minuten van Ubud, biedt wel een speciaal Eat, Pray and Love arrangement aan.

Het Kamandula Resort and Spa ligt middenin de weelderige groene heuvels van Ubud. Dit vijfsterren boutique resort is gebouwd in de traditionele stijl van een real-life Balinees dorp met een vleugje moderne stijl. De exclusieve villa’s liggen harmonieus in de omliggende groene rijstterrassen en tropische bossen. Elke individueel ontworpen villa heeft zijn eigen panoramische uitzicht over de groene vallei van Ubud met bergen, rijstterrassen, majestueuze kokospalmen en de Petanu River.

Met het speciale Eat, Pray and Love arrangement ervaar je een stukje van de zelfontdekkingsreis van Liz. Naast de gebruikelijke faciliteiten heb je dan recht op een romantisch diner in de tuin, een fietstocht over de Eat, Pray and Love filmset in Ubud en een bezoek aan Ketut Liyer, de medicijnman en handlezer van Liz Gilbert.

Reizen naar Ubud op Bali

Om naar Ubud af te reizen start je met een intercontinentale vlucht naar Denpasar op Bali. De KLM vliegt rechtstreeks, met een tankstop in Singapore. Andere luchtvaartmaatschappijen die op Denpasar vliegen zijn ondere andere: Cathay Pacific, Malaysia Airlines en Singapore Airlines met een overstap / mogelijkheid tot stopover in respectievelijk Hong Kong, Kuala Lumpur en Singapore. Vanaf het vliegveld van Denpasar is het ongeveer 45 kilometer naar Ubud. Een transfer is heel eenvoudig te regelen.

Eenmaal op Bali kun je gebruik maken van een auto met chauffeur. Dit is een prettige manier van reizen, omdat je zo optimaal kunt genieten van de reis. Je stapt in de auto van je eigen chauffeur en laat de uitgerekte theeplantages, rijstvelden en ongerepte dorpen aan je voorbij trekken. Vaak spreekt de chauffeur wel wat gebrekkig Engels en vindt hij het leuk om een gesprek aan te gaan. Soms zal hij zelfs proberen om een paar woorden Nederlands te spreken en dat kan grappige situaties opleveren. Op Bali is het huren van een auto ook een mogelijkheid. Je kunt dan zelf je tempo bepalen en stoppen waar je wilt. Zelf rijden is er goed te doen, doordat het verkeer er relatief langzaam gaat, zeker als je Denpasar vermijdt. Wel moet je wellicht even wennen aan het links rijden en alert blijven op de lokale wegen, omdat er langs de kant van de weg veel dieren en mensen lopen die soms onverwachte bewegingen kunnen maken. Verder is de bewegwijzering in de heuvels niet erg volledig, waardoor het soms nogal eens nodig zal zijn om de lokale bevolking de weg te vragen. Ook is Bali erg geschikt om zelf op pad te gaan met de fiets of bromfiets. Je kunt dan, net als met een huurauto, je eigen tempo aanhouden en stoppen bij de plaatsen die je interessant vindt. Bij sommige hotels kun je voor een paar euro per dag fietsen huren. Het is verstandig om een flesje water en een petje tegen de hitte mee te nemen. In de wat grotere plaatsen kun je een bromfiets huren. Je kunt dan ook de bezienswaardigheden bezoeken die buiten het centrum liggen. De huurprijs varieert sterk, maar ligt toch meestal onder de tien euro per dag. Het dragen van een helm is niet alleen aan te bevelen, het is ook verplicht.