Rootsreis naar Colombia: terug naar je geboorteland

Als geadopteerde ben je vaak nieuwsgierig naar je roots. Meestal ben je al als baby of peuter naar Nederland gekomen en hierdoor zijn de herinneringen aan hoe het in je geboorteland was dan ook grotendeels of totaal weggevaagd. Dat is zonde. Zowel voor jezelf als voor je familie. Veel geadopteerden maken als (jong)volwassene een reis naar hun geboorteland; soms met een vriend of vriendin, maar vaker samen met de rest van de familie. Een reis waarin je teruggaat naar jouw geboorteland wordt een rootsreis genoemd. Roots staat voor alles wat met je afkomst te maken heeft: het land waar je geboren bent, je biologische familie en het tehuis of gastgezin waar je woonde voordat je naar Nederland kwam.

Roots zoeken door dossiervragen, zoekvragen en rootsreizen

Wanneer je via Wereldkinderen - een vergunninghouder voor bemiddeling in adoptie voor onder meer Colombia - naar Nederland bent gekomen, dan kun je bij de door hun in 2007 gestarte Roots afdeling terecht voor dossiervragen, zoekvragen en rootsreizen. Geadopteerde jongeren vanaf 18 jaar mogen een zoekvraag indienen. Wereldkinderen vindt het belangrijk dat de vraag door de geadopteerde zelf wordt gesteld, omdat het immers om zijn of haar eigen geschiedenis gaat. Het zoeken, vinden of niet vinden van jouw biologische familie heeft een grote impact; je gaat door een emotioneel proces waarbij diverse belangen zorgvuldig tegen elkaar afgewogen dienen te worden. Om goed met de uit de zoekactie verkregen informatie om te kunnen gaan, is het van groot belang dat je als geadopteerde een zekere mate van persoonlijke stabiliteit en volwassenheid bezit. Overigens eisen ook de meeste hulpverlenende instanties in het buitenland eenzelfde leeftijdsgrens, mede doordat dossiers pas toegankelijk zijn vanaf het moment dat de geadopteerde de leeftijd van 18 jaar bereikt heeft. Wereldkinderen biedt:

• begeleiding tijdens het zoekproces en bij de zoekresultaten
• integriteit en discretie bij het zoeken
• professionele organisatie van de reis
• tweetalige begeleiding
• professionele voorbereiding op de ontmoeting van alle betrokkenen
• ontmoetingen onder professionele begeleiding
• ondersteuning van de biologische familie na de ontmoeting

Je kunt dus via Wereldkinderen vragen stellen over jouw afkomst, het tehuis of gastgezin waar je woonde voordat je werd geadopteerd, maar je kunt ook vragen stellen over jouw persoonlijk dossier. Wereldkinderen kan ook post doorsturen of een afspraak voor je maken voor een bezoek aan een tehuis of een andere instantie. Een zoekvraag gaat verder dan je persoonlijk dossier, want hierbij overweeg je al een zoekactie naar jouw biologische familie. Voor Colombia organiseert Wereldkinderen ook rootstreizen in groepsverband.

Cédula, het Colombiaanse identiteitsdocument

Als geadopteerde uit Colombia heb je voor de Colombiaanse wet zowel de Colombiaanse als de Nederlandse nationaliteit. Door deze dubbele nationaliteit gelden er volgens de Colombiaanse wet voor in Nederland wonende Colombiaans geadopteerden de zelfde eisen als voor Colombianen die in Colombia wonen: iedere volwassen Colombiaan (van 18 jaar) moet een cédula, een indentiteitsdocument, hebben. Op de cédula staat je naam, geboortedatum, foto en handtekening of vingerafdruk. De cédula wordt eenmaal uitgegeven en is levenslang geldig. De cédula kun je aanvragen totdat je 25 jaar oud bent. Iedereen die vanuit Colombia geadopteerd is, wordt geadviseerd dit document aan te vragen. Dit om problemen te vermijden bij het aanvragen van je Colombiaanse paspoort voor je (roots)reis naar Colombia. Een cédula en / of Colombiaans paspoort kun je aanvragen bij het Colombiaanse Consulaat in Amsterdam.

Dossiervragen

In een extern archief heeft Wereldskinderen van alle adopties waarin is bemiddeld een schaduwdossier bewaard. Als geadopteerde mag je jouw eigen dossier opvragen om zo antwoorden op je vragen en informatie over je achtergrond te krijgen. Wereldskinderen kan ook proberen om antwoorden op jouw vragen te krijgen via instanties in Colombia.

Zoekvragen

Het traject voor zoekvragen bestaat uit drie fases: een zoekvraag melden, een zoekopdracht geven en uiteindelijk reizen en ontmoeten.

Als geadopteerde kun je een zoekvraag melden door een zoekdossier compleet te maken met jouw adoptiepapieren, een persoonlijke brief, foto’s van vroeger en nu, een kopie van je geboorteakte, de afstandsverklaring en de adoptie-uitspraak (de sentencia). Wereldkinderen zorgt ervoor dat er een machtiging mee wordt gezonden voor de contactpersoon die in Colombia jouw zoekvraag in behandeling neemt. De desbetreffende contactpersoon onderzoekt alle dossiers / documenten die er bij de diverse instanties (de kinderbescherming (het ICBF), het geboortearchief, de rechtbank en notariskantoren) in Colombia beschikbaar zijn om zoveel mogelijk te kunnen achterhalen over je achtergrond en biologische familie. De biologische familie van een geadopteerde is niet altijd te vinden: moeders die met pijn in hun hart om welke reden dan ook hun kind ter adoptie hebben moeten afstaan, hebben hun kind altijd meegedragen in hun hart en staan meestal ook open voor contact; moeders die daarentegen de adoptie voor hun omgeving geheim hebben gehouden, willen soms geen contact. Ook kan de achtergrondinformatie over de biologische familie erg confronterend zijn, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van criminaliteit of prostitutie. De contactpersoon zal altijd een advies geven op basis waarvan je als geadopteerde kunt besluiten of je de zoekactie ook daadwerkelijk wilt doorzetten.

Vanaf het moment dat je als geadopteerde een zoekopdracht geeft, gaat de contactpersoon in Colombia concreet op zoek naar je biologische familie. Het traceren van jouw biologische familie kan heel snel gaan, maar het kan ook heel lang duren. Wereldkinderen houdt je ondertussen op de hoogte van de stappen die zijn ondernomen en de resultaten daarvan. Er geldt wel min of meer een regel dat het zoeken gestopt wordt in het geval dat de biologische familie niet binnen een jaar gevonden is.

Is jouw biologische familie gevonden, dan ontvang je als geadopteerde een verslag over het contact dat er inmiddels geweest is. Hierna worden de mogelijkheden voor contact tussen jou en je biologische familie onderzocht. Soms kan er direct contact via e-mail tot stand komen, maar vaak zijn de communicatiemogelijkheden beperkt en lukt dit niet. Daarbij is de zoekactie een emotionele aangelegenheid voor jezelf, je adoptiefamilie én je biologische familie. Als geadopteerde ben je zelf, vaak ook samen met je adoptieouders, meestal al jaren bezig met vragen over je roots, maar je biologische familie wordt meestaal totaal onverwacht met het verleden geconfronteerd. Daarbij kan een deel van jouw biologische familie mogelijk niets van jouw adoptie afweten en in dat geval kan elk bericht hierover dan ook als een bom inslaan.

Als de biologische familie openstaat voor een ontmoeting, dan zal de contactpersoon hen hier goed op voorbereiden en hen ook uitleggen dat het erg belangrijk is om in ieder geval tot de ontmoeting contact te houden. Het is dan ook verstandig om pas een zoekactie te starten op het moment dat je ook in de gelegenheid bent om je biologische familie te ontmoeten. Ook is het belangrijk dat je zo goed mogelijk op de allereerste ontmoeting met je biologische familie bent voorbereid; het is immers de basis voor hernieuwd contact. Het is niet alleen een emotionele gebeurtenis, je komt ook in een totaal andere wereld terecht waar hele andere omgangsvormen gelden. Ook moet je er rekening mee houden dat je biologische familie meestal niet zo veel economische mogelijkheden heeft. De andere taal kan, maar hoeft geen probleem te zijn. Misschien spreek jij en / of je adoptiefamilie Spaans of geeft het in jouw situatie toevallig geen hinder. Bedenk ook dat je niet op alles voorbereid kunt zijn, omdat iedere ontmoeting uniek is. Natuurlijk is het nooit verkeerd om vooraf over een aantal thema’s na te denken. Wereldkinderen kan jou en je meereizende familie en / of partner begeleiden in het proces naar de ontmoeting, de ontmoeting zelf en de periode erna. Een goede voorbereiding is tegelijkertijd een goed hulp om nieuwe en / of pijnlijke informatie en situaties een plaats te geven, om de eventuele taalbarrière te overbruggen en de verschillen in beleving, wensen en verwachtingen aan elkaar duidelijk te maken. Vrijwel altijd is de contactpersoon die je biologische familie gevonden heeft, ook degene die de uiteindelijke ontmoeting begeleidt. Deze contactpersoon ondersteunt je biologische familie ook nadat jij weer bent vertrokken. Een goede voorbereiding en begeleiding is voor je biologische familie noodzakelijk om met de verschillen in cultuur en de veranderingen in tijd te kunnen omgaan.

Rootsreis

Wereldkinderen organiseert rootsreizen naar Colombia in de vorm van groepsreizen. Iedere rootsreis is in twee delen opgesplitst: een week waarin de ontmoetingen met de biologische families plaatsvinden en een rondreis van ongeveer tien dagen. De rondreis is overigens optioneel, het is ook mogelijk om alleen aan de week met de ontmoetingen deel te nemen.

Tijdens de rootsreis hebben jij en je eventuele medereizigers de mogelijkheid om kennis te maken met het dagelijks leven in jouw geboorteland Colombia. Wanneer je in Colombia in een kindertehuis woonde, dan kun je dat tehuis vaak ook bezoeken. En in het geval dat je biologische familie is gevonden, kun je hen onder begeleiding van professionele medewerkers en een tolk ontmoeten.

Een rootsreis in de vorm van een groepsreis heeft als voordeel dat je samenreist met mensen die met eenzelfde achtergrond als jij op reis zijn gegaan, waardoor het voor iedereen veel meer is dan een gewone vakantiereis. De ervaring is dat de meeste geadopteerden na afloop van de rootsreis contact met elkaar blijven houden; ze hebben immers een ervaring gedeeld die voor buitenstaanders vaak moeilijker te bevatten is. Ook is gebleken dat het reizen met ouders, partner, vriend of vriendin noodzakelijk is voor het goed doen slagen van de rootsreis.

Geadopteerden die toch geen behoefte aan een rondreis hebben, die kunnen op een individuele rootsreis hun biologische familie ontmoeten. Hierbij kan Wereldkinderen je bij de emotionele voorbereidingen op je reis ondersteunen en je tweetalig begeleiden tijdens de ontmoeting met je biologische familie. De toeristische kant van de reis dien je in dit geval zelf te regelen.

Een rondreis door Colombia zal, afhankelijk van de politieke situatie, langs een aantal hoogtepunten van het land gaan. In principe zal de rondreis vrijwel altijd voeren langs de hoofdstad Bogotá, de tweede grote stad Medellín, het nationale park Tayrona, de koloniale havenstad Cartagena en het aan de Caribische kust gelegen Santa Marta.

Bogotá

Als geadopteerde ben je, ook als je er niet geboren bent, altijd in Bogotá geweest. Hier is namelijk in één van de ruim twintig rechtbanken jouw adoptie uitgesproken. Bogotá is met ruim acht miljoen inwoners naast de hoofdstad ook de grootste stad van Colombia. Het ligt midden in de Andes op een hoogte van ongeveer 2.800 meter. Hier kun je het oude koloniale centrum La Candelaria bezoeken met de Plaza Bolivar, dat omringd is door historische gebouwen als het paleis van justitie, de kathedraal, tal van oude kerken, musea en gekleurde gebouwen. Als groot contrast op deze culturele schatten van weleer bezit Bogotá ook een uiterst moderne wijk, Zona Rosa genaamd, waar grote winkelcentra en trendy restaurants te vinden zijn. Wie wil genieten van een prachtig uitzicht over de stad, die kan dit doen vanaf de bergtop waarop de bekende en zeker te bezoeken kerk Cerro Monserrate staat.

Medellín

Het hoogtepunt van Medellín is het Museo de Antioquia waar naast Colombiaanse kunst uit de koloniale tijd ook pre-Colombiaanse kunst te bewonderen is. Maar deze op een na grootste stad wordt vooral gedomineerd door duizelingwekkende wolkenkrabbers, oude gebouwen in de zo typische Paisa-architectuur en hippe restaurants waar je absoluut de lokale specialiteit bandeja paisa moet proberen. Buiten Colombia, en dus ook in Nederland, is Medellín vooral berucht geworden door de hier regerende drugsbaron Pablo Escobar. Maar sinds hij in 1993 is geëlimineerd, is het in Medellín inmiddels een heel stuk veiliger geworden.

Tayrona

Het nationale park Tayrona bestaat voornamelijk uit een prachtige kustlijn en ongerepte jungle die af en toe door baaien met kokospalmen onderbroken wordt. Het park is genoemd naar de Tayrona-stam, de vroegere bewoners, en van hun cultuur zijn op een aantal plekken in het park nog overblijfselen terug te vinden.

Cartagena

De koloniale havenstad geniet grote bekendheid door de roman Liefde in tijden van cholera van de Colombiaanse schrijver en nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez, een verhaal dat zich hier afspeelt. Het ontwikkelingsproject La Vecine is Nederlands en daarom erg leuk om te bezoeken. Ook biedt Cartagena aantrekkelijke excursiemogelijkheden zoals een boottocht naar de Caribische eilanden Islas de de Rosorio die op een half uurtje varen voor de kust liggen.

Santa Marta

In Santa Marta word je blij verrast door de tropische, exotische kant van Colombia. De inwoners zijn hier aan de Caribische kust ook totaal anders dan hoog in de Andes: hun huidskleur is veelal donkerder en hun karakter kenmerkt zich door een Caribische inslag. In Santa Marta zijn niet alleen de mooiste stranden van Colombia te vinden, maar ook het hoogste aan de kust gelegen gebergte ter wereld, de Sierra Nevada de Santa Marta.

Kosten voor dossiervragen, zoekvragen en rootsreizen

Handelingen zoals het opvragen van je dossier, het regelen van een bezoek aan je tehuis en het zoeken naar je biologische familie kost geld. Wel probeert Wereldkinderen deze kosten zo laag mogelijk te houden en rekenen ze alleen de kostprijs van zoekvragen en rootsreizen door; met andere woorden: ze maken er geen winst op.

Extra aandachtspunten

De informatie met betrekking tot dossiervragen, zoekvragen en rootsreizen over en naar Colombia is gebaseerd op adopties die door bemiddeling van Wereldkinderen tot stand gekomen zijn.

Op dit moment vindt er binnen Wereldkinderen een herdefiniëring van het rootsbeleid plaats. Zolang de invulling van het hernieuwde rootsbeleid nog niet duidelijk is, worden er geen nieuwe aanvragen in behandeling genomen. Het opvragen van een dossier blijft in de tussentijd wel mogelijk.