Frankrijk: Franse departementen

Frankrijk: Franse departementen Frankrijk is ingedeeld in 100 departementen (départements), met elk hun eigen karakter. Maar wat zijn die departementen eigenlijk? Alle Franse departementen vormen samen een bestuurlijke laag die we in Nederland niet kennen. Hoe zit dat precies in elkaar?

Wat zijn Franse departementen?

Een bestuurlijke laag is kortweg niet meer dan een duidelijk afgebakend gebied in een bepaald land, waarover de lokale overheid iets te zeggen heeft. In Nederland kennen we drie bestuurlijke lagen: het Rijk (héél Nederland), de 12 provincies en de gemeentes.

Frankrijk zit wat dat betreft een stuk ingewikkelder in elkaar. Daar heb je als bestuurlijke lagen het Rijk (héél Frankrijk), 26 régions (te vergelijken met onze provincies), 100 départements en ruim 36.000 communes (gemeentes). Overigens bestaat elk departement weer uit honderden arrondissementen en duizenden cantons.

Om een trapsgewijs beeld te schetsen: verschillende aan elkaar grenzende gemeentes vormen een departement, en verschillende aan elkaar grenzende departementen vormen op hun beurt weer een provincie. Alle provincies samen vormen uiteindelijk natuurlijk weer het hele land. De departementen zijn dus groter dan de gemeente, maar kleiner dan de provincie.

Elk departement heeft een prefectuur. Dit kun je beschouwen als de hoofdstad van het departement. Elk departement heeft ook een eigen nummer. Die nummers zijn voor het overgrote deel toegekend op alfabetische volgorde, en kun je ook terugvinden op Franse kentekenplaten: de laatste twee cijfers op een Frans nummerbord verwijzen naar het departement waar de automobilist inwoner van is. Er zijn inmiddels onder Sarkozy plannen geopperd om dit af te schaffen, maar tot 1 januari 2009 zullen alle kentekenplaten van nieuwe auto's nog verwijzen naar de departementen.

Departementen van Frankrijk

Hieronder volgt een lijst van de 100 Franse departementen met de bijbehorende prefecturen. Ook is er telkens een verklaring voor de naam van het departement gegeven. Opvallend is dat bijna alle departementen hun naam danken aan een bepaald geografisch kenmerk, meestal een of meerdere rivieren die er doorheen stromen: maarliefst 67 van de 100 departementen zijn naar rivieren vernoemd.

Departementen in Frankrijk (Départements métropolitaines)

DepartementPrefectuurVerklaring
01. AinBourg-en-BresseVernoemd naar de gelijknamige rivier
02. AisneLaonVernoemd naar de gelijknamige rivier
03. AllierMoulinsVernoemd naar de gelijknamige rivier
04. Alpes-de-Haut-ProvenceDigne-les-BainsHet departement ligt in de Alpen en het hoger gelegen deel van de streek de Provence
05. Hautes-AlpesGap'De Hoge Alpen'; het is het hoogst gelegen departement van Frankrijk
06. Alpes-MaritimesNice'De Zee-Alpen'; het departement ligt op de scheiding van de Alpen en de Middellandse Zee
07. ArdèchePrivasVernoemd naar de gelijknamige rivier
08. ArdennesCharleville-MézièresVernoemd naar het gelijknamige laaggebergte
09. AriègeFoixVernoemd naar de gelijknamige rivier
10. AubeTroyesVernoemd naar de gelijknamige rivier
11. AudeCarcassonneVernoemd naar de gelijknamige rivier
12. AveyronRodezVernoemd naar de gelijknamige rivier
13. Bouches-du-RhôneMarseilleIn dit departement mondt de rivier de Rhône uit in de Middellandse Zee
14. CalvadosCaenVernoemd naar de kale rotsen aan de kustlijn. Op oude Romeinse zeekaarten wordt de streek aangeduid als 'calva dorsa', wat zoveel betekent als 'kale ophogingen'
15. CantalAurillacVernoemd naar het gelijknamige gebergte
16. CharenteAngoulêmeVernoemd naar de gelijknamige rivier
17. Charente-MaritimeLa RochelleHet maritieme ('aan zee gelegen') deel van de Charente
18. CherBourgesVernoemd naar de gelijknamige rivier
19. CorrèzeTulleVernoemd naar de gelijknamige rivier
2A. Corse-du-Sud AjaccioHet zuidelijk gelegen gedeelte van het eiland Corsica
2B. Haute-CorseBastiaHet hoger gelegen gedeelte van het eiland Corsica
21. Côte-d'OrDijonDit is een bijzonder geval: letterlijk betekent de naam 'Goudkust', hoewel het departement diep in de binnenlanden ligt. De naam is bedacht door André-Rémy Arnoult, die daartoe werd geïnspireerd door de goudachtige tinten die de wijngaarden vooral in de herfst krijgen
22. Côtes-d'ArmorSaint-Brieuc'Kusten van Armor'. 'Armor' is oud-Bretons voor 'zee'
23. CreuseGuéretVernoemd naar de gelijknamige rivier
24. DordognePérigueuxVernoemd naar de gelijknamige rivier
25. DoubsBesançonVernoemd naar de gelijknamige rivier
26. DrômeValenceVernoemd naar de gelijknamige rivier
27. EureÉvreuxVernoemd naar de gelijknamige rivier
28. Eure-et-LoirChartresVernoemd naar de gelijknamige rivieren
29. FinistèreQuimperVerbastering van 'fin' en 'terra' ('einde van het land'). Het departement ligt dan ook in het uiterst westelijke puntje van Frankrijk
30. GardNîmesVernoemd naar de gelijknamige rivier
31. Haute-GaronneToulouseVernoemd naar de gelijknamige rivier
32. GersAuchVernoemd naar de gelijknamige rivier
33. GirondeBordeauxVernoemd naar de gelijknamige rivier
34. HéraultMontpellierVernoemd naar de gelijknamige rivier
35. Ille-et-VilainRennesVernoemd naar de gelijknamige rivieren
36. IndreChâteaurouxVernoemd naar de gelijknamige rivier
37. Indre-et-LoireToursVernoemd naar de gelijknamige rivieren
38. IsèreGrenobleVernoemd naar de gelijknamige rivier
39. JuraLons-le-SaunierVernoemd naar het gelijknamige hooggebergte
40. LandesMont-de-MarsanVernoemd naar het gelijknamige bos. Dit bos bedekt bijna 70% van de oppervlakte van het departement en is het grootste bos van Frankrijk
41. Loire-et-CherBloisVernoemd naar de gelijknamige rivieren
42. LoireSaint-EtienneVernoemd naar de gelijknamige rivier
43. Haute-LoireLe Puy-en-VelayVernoemd naar de gelijknamige rivier
44. Loire-AtlantiqueNantesIn dit departement mondt de Loire uit in de Atlantische Oceaan
45. LoiretOrléansVernoemd naar de gelijknamige rivier
46. LotCahorsVernoemd naar de gelijknamige rivier
47. Lot-et-GaronneAgenVernoemd naar de gelijknamige rivieren
48. LozèreMendeVernoemd naar de Mont Lozère, met 1699 meter de hoogste berg van het departement
49. Maine-et-LoireAngersVernoemd naar de gelijknamige rivieren
50. MancheSaint-LôVernoemd naar 'La Manche' ('Het Kanaal'), het water tussen Frankrijk en Engeland, dat het departement voor een groot gedeelte omringt
51. MarneChâlons-en-ChampagneVernoemd naar de gelijknamige rivier
52. Haute-MarneChaumontVernoemd naar de gelijknamige rivier
53. MayenneLavalVernoemd naar de gelijknamige rivier
54. Meurthe-et-MoselleNancyVernoemd naar de rivieren Meurthe en Moselle (Moezel)
55. MeuseBar-le-DucVernoemd naar de rivier de Meuse (Maas)
56. MorbihanVannesDit departement ligt in Bretagne aan de 'Golf van Morbihan'. 'Morbihan' betekent zoveel als 'kleine zee' in het Bretons. Daarmee is dit departement het enige dat strikt genomen geen Franse naam draagt
57. MoselleMetzVernoemd naar de gelijknamige rivier, die wij kennen als Moezel
58. NièvreNeversVernoemd naar de gelijknamige rivier
59. NordLilleHet meest noordelijk gelegen departement
60. OiseBeauvaisVernoemd naar de gelijknamige rivier
61. OrneAlençonVernoemd naar de gelijknamige rivier
62. Pas-de-CalaisArrasDit departement grenst aan de smalle zeestraat ('Straat van Calais') die Frankrijk scheidt van Engeland
63. Puy-de-DômeAmbertVernoemd naar de gelijknamige vulkanische berg die in het departement ligt
64. Pyrenées-AtlantiquesPauDit meest zuidwestelijk gelegen departement herbergt het deel van de Pyreneeën dat aan de Atlantische Oceaan grenst
55. Hautes-PyrenéesTarbesVernoemd naar het gelijknamige hooggebergte
56. Pyrenées-OrientalesPerpignan'De Oostelijke Pyreneeën'
67. Bas-Rhin StrasbourgVernoemd naar de gelijknamige rivier, die wij kennen als de Rijn
68. Haut-RhinColmarVernoemd naar de gelijknamige rivier, die wij kennen als de Rijn
69. RhôneLyonVernoemd naar de gelijknamige rivier
70. Haute-SaôneVesoulVernoemd naar de gelijknamige rivier
71. Saône-et-LoireMâconVernoemd naar de gelijknamige rivieren
72. SartheLe MansVernoemd naar de gelijknamige rivier
73. SavoieChambéry'Savoie' is een verbastering van 'Sapaudia' (Latijn), wat zoveel als 'land van sparren' betekent
74. Haute-SavoieAnnecyHet hoger gelegen gedeelte van de Savoie
75. ParisParisVernoemd naar de gelijknamige stad. 'Paris' is afgeleid van de stichters van de stad, een Gallische stam die de Romeinen aanduidden als 'Parisii'. Paris is het enige departement waarvan de grenzen exact samenvallen met één gemeente
76. Seine-MaritimeRouenIn dit departement mondt de Seine uit in zee
77. Seine-et-MarneMelunVernoemd naar de gelijknamige rivieren
78. YvelinesVersaillesVernoemd naar het 'Bos van Yveline'
79. Deux-SèvresNiortVernoemd naar twee rivieren: de Sèvre Nantaise en de Sèvre Niortaise
80. SommeAmiensVernoemd naar de gelijknamige rivier
81. TarnAlbiVernoemd naar de gelijknamige rivier
82. Tarn-et-GaronneMontaubanVernoemd naar de gelijknamige rivieren
83. VarToulonVernoemd naar de gelijknamige rivier. Uniek is dat de rivier de Var na bestuurlijke grensvernieuwingen niet meer door het bewuste departement stroomt
84. VaucluseAvignonOoit vernoemd naar een gelijknamig dorp dat intussen is omgedoopt tot Fontaine-de-Vaucluse. Dit dorp is weer vernoemd naar een vallei (Latijn: 'vallis clausa' die in het departement ligt
86. VendéeLa Roche-sur-YonVernoemd naar de gelijknamige rivier
86. ViennePoitiersVernoemd naar de gelijknamige rivier
87. Haute-VienneLimogesVernoemd naar de gelijknamige rivier
88. VosgesÉpinalVernoemd naar de gelijknamige bergketen, die wij kennen als de Vogezen
89. YonneAuxerreVernoemd naar de gelijknamige rivier
90. Territoire de BelfortBelfortVernoemd naar de gelijknamige stad
91. EssonneÉvryVernoemd naar de gelijknamige rivier
92. Hauts-de-SeineNanterreHet departement ligt geheel op de oevers van de Seine, net ten westen van Parijs
93. Seine-Saint-DenisBobignyDit departement net ten noordoosten van Parijs is vernoemd naar de gelijknamige rivier en stad
94. Val-de-MarneCréteil'Het dal van de Marne' (rivier). De departementen Hauts-de-Seine, Seine-Saint-Denis en Val-de-Marne vormen samen een ring om de stad en het departement Paris. Deze departementen worden daarom samen ook wel ‘la petite couronne’ (‘de kleine kroon of -diadeem’) genoemd.
95. Val-d'OiseCergy'Het dal van de Oise' (rivier)

Overzeese departementen (Départements d'outre-mer)

De bovenstaande 96 departementen vormen samen het Franse vasteland. De Franse overzeese gebieden worden ook als departement beschouwd en hebben een gelijke status:

DepartementPrefectuurVerklaring
971. GuadeloupeBasse-TerreDit tot de Franse Antillen behorende departement is vernoemd naar het eiland dat het omvat. De oorsprong van de naam is Spaans: Guadeloupe is vernoemd naar de 'Maagd Guadelupe', een lokale heilige in de Spaanse provincie Extremadure
972. MartiniqueFort-de-FranceDit tot de Franse Antillen behorende departement werd in 1502 ontdekt door Columbus, die het eiland 'Martinino' noemde, net zoals de lokale bevolking die hij er aantrof hun land noemden
973. GuyaneCayenneHet departement draagt dezelfde naam als het hele land dat het omvat (Frans-Guyana). De naam is verbasterd uit 'guai-yana', zoals de lokale Indianenstammen het land in hun taal noemden. In deze taal staat 'guai' voor 'land', en is 'yana' een ontkenning. Je kunt dus stellen dat Guyane '(land) zonder naam' betekent. Guyane is niet alleen het grootste, maar ook het meest beboste departement van Frankrijk
974. La RéunionSaint-DenisDit eiland in de Indische Oceaan (ten oosten van Madagaskar) vormt één departement. Oorspronkelijk noemden de Fransen dit eiland 'Île de Bourbon', naar de koninklijke familie. Vanaf 1793 draagt het eiland haar huidige naam, als verwijzing naar de nationale onderlinge samenwerking ten tijde van de Franse Revolutie. Overigens heette het eiland ook lange tijd 'Île Bonaparte', naar Napoleon
© 2008 - 2024 Salo, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Cognac en zijn oorsprongDe 'godendrank' cognac is wel bekend. Minder bekend is echter waar de wortels van dit drankje ontsproten zijn. Zo zal ee…
Maanden, dagen en cijfers in het FransMaanden, dagen en cijfers in het FransIk leer op school verschillende woorden in het Frans, als jullie nog niet zo goed Frans kunnen, dan wil ik jullie hierdo…
De Bataafse Republiek (1795-1801) en Frans-Bataafse tijdDe Bataafse Republiek (1795-1801) en Frans-Bataafse tijdMet het uitbreken van de Bataafse Revolutie in het jaar 1794 en het uitroepen van de Bataafse Republiek een jaar later,…
Kasteel Suscinio in SarzeauKasteel Suscinio in SarzeauHet kasteel van Sarzeau is zeker een bezoekje waard. Het dertiende-eeuwse kasteel was ernstig vervallen toen het in 1965…

Spaanse Pyreneeen - Pallars SobiraTen westen van Andorra, in het Spaanse deel van de Pyreneeen ligt een prachtig mooi stukje natuur waar elke (berg)liefhe…
Het eiland BonaireBonaire is een eiland, dat hoort bij de Benedenwindse eilanden van de Nederlandse Antillen. De andere twee eilanden zijn…
Salo (28 artikelen)
Laatste update: 22-08-2018
Rubriek: Reizen en Recreatie
Subrubriek: Buitenland
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.