Werelderfgoed van Australië – Ayers Rock (Uluru)

Ayers Rock is een sprookjesachtige rotsformatie in het Australische Uluru-Kata Tjuta National Park, midden in de Outback van Australië. Sinds mensenheugenis is dit spectaculaire geologische 'wonder' het spirituele centrum van de Anangu-aboriginals. Zoals The Olgas, eveneens landschappelijke iconen, maakt dit belangrijke religieuze oord deel uit van de mythologie (Droomtijd) van de oorspronkelijke bevolking. De rotsformaties van het uitgestrekte Uluru-Kata Tjuta National Park staan sinds 1987 officieel op de UNESCO-werelderfgoedlijst. Deze alom bekende toeristische trekpleisters zijn vanaf Connellan Airport bij het stadje Yulara (resort) makkelijk te bereiken.

Inhoud

• Ayers Rock in het 'rode hart' van Australië
• UNESCO en het Uluru-Kata Tjuta National Park
• Ayers Rock (Uluru) – een landschappelijk icoon
• The Olgas (Kata Tjuta)
• Aboriginals – droompaden
• Toerisme

Ayers Rock in het 'rode hart' van Australië

Ayers Rock maakt deel uit van het Uluru-Kata Tjuta National Park. Het beschermde woestijngebied heeft een oppervlakte van 1326 km² en bevindt zich in de Northern Territory, ofwel het 'rode hart' van Australië. Het betreft een uitgestrekt – van horizon tot horizon – en gortdroog savannelandschap. De twee bekendste toeristische trekpleisters zijn Ayers Rock en The Olgas. In de taal van de Aboriginals worden ze Uluru en Kata Tjuta genoemd.

Geologische ontwikkeling

Deze twee rode zandsteenformaties doemen majestueus boven de vlakte op en zijn restanten van een geologische ontwikkeling, gekoppeld aan de ontstaansgeschiedenis van het Australische vasteland. Een geschiedenis die 570 miljoen jaar geleden begon en nog steeds gekenmerkt wordt door geologische erosie. In feite zijn Ayers Rock en The Olga's spectaculaire versteende getuigenissen uit het Paleozoïcum, het geologische tijdperk tussen 540 en 250 miljoen jaar geleden. Het was een periode die in het teken stond van drastische geologische, evolutionaire en klimatologische veranderingen.

UNESCO en het Uluru-Kata Tjuta National Park

De erfgoedmonumenten en fascinerende landschappen van Australië als geheel zijn naast de unieke flora en fauna prachtige cultuurmonumenten van de Aboriginals, de oorspronkelijke bewoners van Australië. De UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation) levert een grote bijdrage aan het behoud van het Uluru-Kata Tjuta National Park dat in 1958 een nationaal park werd en de naam Ayers Rock – Mount Olga National Park kreeg. Het beschermd gebied bevindt zich in het 'rode hart' van de Australische Outback, zo genoemd vanwege de rode ijzerhoudende (oxidatie) grond.

Anangu-aboriginals
In 1987 werd het natuurgebied opgenomen in de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. In 1993 veranderde de naam in Uluru-Kata Tjuta National Park, wat recht doet aan de oorspronkelijke benaming van de rotsformaties en waarbij het park in 1994 werd erkend als zijnde van groot cultureel belang. In 1985 gaf de Australische regering het gebied terug aan de oorspronkelijke bewoners, de Anangu-aboriginals. Hoewel de kurkdroge woestijn waar Ayers Rock zich bevindt alleen maar landschappelijke schaarste doet vermoeden, zijn er meer dan 500 plantensoorten geïdentificeerd, waarvan verschillende zeldzame en bedreigde soorten. Er leven veel inheemse zoogdiersoorten en tientallen soorten reptielen.

Ayers Rock (Uluru) – een landschappelijk icoon

Ayers Rock (Uluru) bestaat uit mariene zandsteen, rijk aan mineraal veldspaat. The Olgas, enkele tientallen kilometers westelijk van Ayers Rock, zijn voornamelijk opgebouwd uit conglomeraat, ofwel sedimentair gesteente. De zeer taaie rotspartijen waaruit Ayers Rock bestaat, erodeerden in vergelijking met de omringende steenlagen zeer langzaam, waardoor de Uluru als een versteend monument uit het Paleozoïcum boven de woestijn uittorent. Ongeacht vanuit welk perspectief men ook kijkt, de ovale Uluru domineert zeer vastberaden het landschap en is ca. 3,5 km lang, 2 km breed, 9 km in omtrek en ca. 350 m hoog.

Rode kleur

Van dichtbij is de aanblik van dit landschappelijk icoon uit vervlogen tijden nog indrukwekkender. De rode kleur ervan, zoals ook de rest van het Uluru-Kata Tjuta National Park, heeft te maken met de normaliter grijze zandsteen die door ijzeroxidatie een roestvormige tint heeft aangenomen. Het is de typische kleur van zeer oude geologische formaties die men ook veel in Afrika ziet, vooral bij een bepaalde lichtinval en weersinvloeden, maar bijvoorbeeld ook tijdens zonsopkomst en zonsondergang.

The Olgas (Kata Tjuta)

In de taal van de Aboriginals worden The Olgas Kata Tjuta genoemd, ofwel het 'oord met de vele hoofden'. Deze uit conglomeraat bestaande rotskoepels bevinden zich ongeveer 45 kilometer westelijk van de Uluru. Sommige zijn zelfs hoger dan Ayers Rock, zoals Mount Olga. Deze rotsformaties zijn net als Ayers Rock en de rest van het park eigendom van de Anangu. Tijdens zonsopkomst en zonsondergang zien de Kata Tjuta er net zo spectaculair uit als de Uluru: een cirkelvormige groep van 36 rode conglomeraatformaties met een oppervlakte van ongeveer 28 vierkante kilometer. De hoogste (Mount Olga) torent 460 meter (ca. 1100 m boven de zeespiegel) boven de woestijn uit.

Aboriginals – droompaden

Zowel de eilandberg Ayers Rock als The Olga's zijn namen die lang geleden door de kolonisten aan deze landschappelijke fenomenen zijn gegeven. Voor de Anangu-aboriginals, die hier al duizenden jaren wonen, zijn deze oorden zeer bijzondere plaatsen die scheppingskracht en vruchtbaarheid symboliseren. Zo bevat het landschap tal van aanwijzingen, tekens en omina die de (scheppende) voorouders hebben achtergelaten. Voorouders die zich na lange omzwervingen, terwijl ze naar water en voedsel zochten, uiteindelijk vestigden en zichzelf veranderden in de eerste mensen.

Mythische oorden

De Aboriginals in de Outback hebben het oorspronkelijke zwerven traditioneel behouden en kennen de mythische droompaden die hun voorouders belopen hebben in de Droomtijd. Met behulp van vele initiatierituelen raken ze innig verbonden met de scheppingstijd, hun voorouders en het geheiligde landschap. Door de eeuwen heen is hun levenswijze praktisch onveranderd gebleven.

Spiritueel centrum

Tal van voorouderlijke heuvels, rotspartijen en waterpoelen zijn heilig voor de Aboriginals. Met behulp van rots- en grotschilderingen, houten sculpturen en totems zijn bepaalde religieuze plaatsen gemarkeerd. Ook Ayers Rock en The Olgas zijn heilige, mythische oorden. De Uluru is in dat opzicht wel heel bijzonder als spiritueel centrum, aangezien het de ontmoetingsplaats is van alle voorouders die tijdens de Droomtijd de wereld hebben geschapen.

Toerisme

Connellan Airport bevindt zich nabij Yulara (Ayers Rock Resort) met directe vluchten naar alle grote steden in Australië. In Yulara is er accommodatie te over, waaronder hotels en campings. Ook zijn er veel restaurants en winkels. De toegangskaart voor het park is enkele dagen geldig. Wie niet te duur uit wil zijn, kan beter ruim van te voren boeken.

Auto

In plaats van het vliegtuig te nemen, kan men ook een auto huren in bijvoorbeeld Darwin, vervolgens naar Ayers Rock rijden en de rotsformaties als het ware langzaam naar zich toe te zien komen (rijd via de Stuart en Lasseter Highway). Overigens zijn er ook goede busverbindingen.

Wandelingen

Twee wandelingen zijn zeer bijzonder, zoals de Mutitjulu Walk naar de gelijknamige waterpoel, waar de Anangu duizenden jaren hebben gewoond. Men passeert er een rotsscheur waar een mythologisch gevecht heeft plaatsgevonden tussen Kuniya en Liru (voorvaderlijke slangen). Ook de Mala Walk is interessant, waarbij men religieus-rituele plaatsen passeert. De wandeling naar de top wordt ontmoedigd, het zou een belediging zijn aan de Anangu. Het betreft een van de vele hete hangijzers die inherent zijn aan het tegen elkaar afwegen van de tradities van de Anangu en de altijd-opdringerige wensen van de toerismebusiness.

Lees verder

• Werelderfgoed van Australië – Fraser Island (zandeiland)