Vulkaaneifel: de Moselschieferstrasse

De Moselschieferstrasse is een lusvormige route van zo'n 110 kilometer door de Vulkaaneifel en naast de Moezel. Je kan deze route met de auto afleggen. Onderweg kom je langs een aantal steden die vroeger belangrijk waren voor de ontginning, de verwerking en het vervoer van leisteen. Zo kom je onder andere langs Mayen, Monreal, Kaisersesch, Cochem, Treis-Karden, Klotten en Polch. Ieder jaar is deze route ook de leidraad voor de Moselschiefer-classic. Oldtimers leggen dan stukken van de route af en kunnen rustig bekeken worden op de stopplaatsen.

De Moselschieferstrasse

De Moselschieferstrasse is een lusvormige route van 110 kilometer die met de auto kan worden afgelegd en die voorbij een aantal steden en dorpen komt die belangrijk waren in de ontginning, de verwerking en het vervoer van leisteen. De route doorkruist erg gevarieerde landschappen, want je komt zowel in de Vulkaaneifel als aan de oever van de Moezel. Zo kom je voorbij wijngaarden en bergflanken, langs pittoreske dorpjes met vele leistenen daken en in de heuvels van het Vulkaanpark. De route staat heel goed aangegeven door middel van bruine bordjes met daarop in witte letters "Moselschieferstrasse". Naast de naam is er een tekening van een witte leisteen met twee gaatjes en twee gekruiste bruine hamers in en daarnaast een wit wijnglas. Langs de route zijn heel veel dingen te doen en te beleven, dus is het misschien beter om de route niet op één dag te doen, maar rustig te genieten van wat je onderweg tegenkomt. Naast musea die je uitleg geven over de streek, kan je ook pittoreske dorpjes bezoeken of een wandeling maken langs één van de vele Traumpfaden. Je kan ook altijd een binnenweg nemen om terug naar je startplaats te gaan.

De leisteenindustrie

Dit deel van de Eifel was en is nog steeds het centrum van de Europese leisteenindustrie. Leisteen wordt hier immers reeds ontgonnen sinds de tijd van de Romeinen. Sinds 1588 is "Moselschiefer" ook een officiële erkenning. De naam Moselschiefer kan misschien een beetje voor verwarring zorgen. De leisteen wordt immers niet aan de Moezel ontgonnen, maar wel in de Eifel. De Moezel was noodzakelijk voor het vervoeren van de leisteen naar andere steden en landen. Waar leisteen vroeger werd gebruikt door de rijken om burchten, kastelen en voorname gebouwen mee te bekleden, wordt leisteen nu ook door de gewone mensen als bouwmateriaal gebruikt. Het is warm, natuurlijk en stevig. Ook in de souvenirwinkeltjes vindt men steeds meer voorwerpen gemaakt uit leisteen. Zo kan je bijvoorbeeld onderzetters kopen uit leisteen of leistenen in de vorm van hartjes om aan de muur te hangen. Overal langs de Moselschieferstrasse kan men meer leren over de geschiedenis van de leisteenontginning.

Welke steden doorkruist de Moselschieferstrasse?

Aangezien de Moselschieferstrasse een lusvormige route is, kan men eender waar op het parcours beginnen. Een overzichtje van de voornaamste plaatsen en hun bezienswaardigheden:

Mayen
Mayen wordt ook wel de "Poort van de Eifel" genoemd. Leisteen, basalt en tuf zijn de steensoorten die hier ontgonnen worden. Reeds ten tijde van de Romeinen werd hier leisteen ontgonnen aan de Katzenberg. Je ziet hier overblijfselen van bij de burcht op de Katzenberg. Ook vandaag nog getuigen de vele leistenen daken en de vele objekten in leisteen in de souvenirsschops van de eeuwenlange traditie. Wie meer wil leren over de geschiedenis van de leisteen is hier ook aan het juiste adres. In het Eifelmuseum bij de Genovevaburcht vind je meer uitleg over de "Deutsche Schieferbergwerk". Je leert er meer over ontstaan, ontginning, handel en bewerking van de leisteen. Verder kan je ook in de huid kruipen van een arbeider en aan den lijve ervaren hoe zwaar het werk in de mijn was.

Monreal
Monreal is een schilderachtig dorpje dat jaarlijks heel wat toeristen lokt. Het ligt dan ook heel idyllisch in het Elztal en de vele, prachtig onderhouden vakwerkhuizen maken er een echt plaatje van. De Moselschieferroute loopt aan de bovenkant van het dorp, maar neem de tijd om even het centrum in te rijden en een wandelingetje door de historische kern te maken. Geniet van het stromende water onder de drie stenen bruggen. Of loop eens naar boven en bezoek de twee burchten, de Löwen- en de Phillippsburcht. Heb je meer tijd, maak dan zeker de wandeling langs het Traumpfad Ritterschlag.

Kalenborn, Eppenberg en Bermel
Naast pittoreske dorpjes en prachtige steden, voert de route ook langs kleine gehuchtjes, die op zich niet veel toeristisch te bieden hebben, maar waar je prachtige vergezichten hebt en waar de tijd lijkt stil te staan. Rust en natuur zijn hier zeker aanwezig. De ideale plek voor een picknick in de bossen, naast een klatterend beekje. In Bermel kan je ook een Traumpfad volgen. Langs Kalenborn en Bermel loopt tevens een leuke fietsroute van 29 kilometer, de Eifel-Schiefer-Radweg. Ook deze route staat helemaal in het teken van de leisteen.

Kaulenbachtal

Tussen Laubach, Leienkaul en Müllenbach bevindt zich de Schiefergruben-Wanderweg in het Kaulenbachtal. Hier leer je nog meer over de ontginning van de leisteen. Bij de lokale Schieferverein (leisteenvereniging) kan je een geleide wandeling aanvragen. Dokumentatie over leisteen kan bekomen worden in het Kulturzentrum Schiefferregion Müllenbach.

Kaisersesch
De streek rond Kaisersesch was rond 1960 het centrum van de leisteenontginning. Kaisersesch is een kleine stad. Hun slogan is dan ook "Kaisersesch, die kleine Stad die alles hat" (Kaisersesch, de kleine stad die alles heeft). Let in Kaiseresch vooral op de kerktoren van de Sint Pankratiuskerk. Neen, je hebt niet te veel op! De kerktoren uit leisteen staat inderdaad scheef! Ook de kleine historische stadskern is zeker de moeite waard. Meer tijd? Maak dan zeker de historische rondwandeling die je onder andere langs een Romeinse toren voert. Informatieborden leren je meer over de lokale attracties. Trek voor deze wandeling zeker twee uur uit. Tijdens deze wandeling kom je voorbij een huis met een prachtige zijgevel in leisteen. Het is een van de mooiste leistenen gevels van Duitsland en terecht! Een andere bezienswaardigheid in het Schieferland Kaisersesch is het Kloster Maria Martental. Een prachtig gebouw in het rustige dal. In het Pelgrimshuis komen vele wandelaars van de Eifel camino een nachtje slapen of een hapje eten. Naast het Klooster kan je een stukje van de Camino lopen. Je komt hierbij voorbij een prachtige waterval, midden in het groen.

Cochem

De stad Cochem ligt op de linkeroever van de Moezel en is wereldberoemd voor zijn romantische burcht. Je kan er urenlang kuieren door de gezellige straatjes en daarna een hapje gaan eten op de vele pleintjes of naast de Moezel. Vergeet ook de plaatselijke wijnen niet uit te proberen! Lekker! Op het pad naast de Moezel kan rustig gefietst worden, want in tegenstelling tot de rest van de streek is het hier redelijk plat! Ook met skeelers aan je voeten kan je hier je hartje ophalen. Meer tijd? Neem een boot en laat je langs de oevers varen!

Klotten

Even verderop ligt Klotten. Zoals reeds werd vermeld, is de naam Moselschiefer afgeleid van het feit dat de leistenen per boot over de Moezel werden vervoerd. In Klotten werden de leistenen aan boord gebracht en van daaruit verscheept naar de rest van de wereld. Daardoor werd de leisteen uit deze streek ook wel "Clottener Leyen" genoemd. In 2003 werd in Klotten het "Haus Moselschiefer" geopend. Je kan er een hapje gaan eten en toeristische informatie gaan ophalen. Op de eerste verdieping is er tevens een kleine tentoonstelling over de geschiedenis van de leisteen in Klotten. In de heuvels kan je een dagje naar dier- en attractiepark Klotti. Voor een zeer schappelijke prijs kan je hier genieten van dieren en van heel wat attracties.

Treis-Karden
Treis-Karden verenigt het heuvelachtige van de Eifel en het idyllische van de oevers van de Moezel. In het Elzbachtal kan je hier de burcht Pyrmont gaan bezoeken. Heb je tijd, maak dan ook een wandeling op de bergflanken. Je zal voor je moeite beloond worden met prachtige vergezichten! In het nabijgelegen Lütz kan je de Schiefergrubenweg lopen, een deel van de Mosel.Erlebnis.Route. Rond 1900 was Lütz een belangrijke plaats voor de ontginning van leistenen om daken mee te bekleden. Tijdens de zeven kilometer lange wandeling kan je op verschillende informatietafels weer heel wat leren over de leisteenindustrie.

Hatzenport

De parochiekerk van Hatzenport uit de dertiende eeuw is één van de mooiste van het Moezeldal. Het is ook in deze buurt dat op de bergflanken de lekkere druiven voor Rieslingwijn worden gekweekt. Ze gedijen hier prima omdat de leistenen de warmte goed bijhouden. In Lehmen is er ook een oude leisteenmijn. In Hatzenport is er ook een Traumpfad, het Hatzenporter Laysteig. Ook voor deze wandeling smeer je maar best je beentjes in, want ook hier gaat het weer flink berg op en berg af.

Munstermaifeld

Ook hier wordt leisteen al eeuwenlang gebruikt als bouwmateriaal. Bij het Bergwerk Margareta bei Nettesürsch kan je ook weer wat meer leren over de leisteenindustrie. Bezoeken kan je deze mijn niet, want er wordt nog actief leisteen ontgonnen. In Munstermaifeld zelf bevindt zich het Heimat- und Erlebnismuseum, waar men ook weer meer kan te weten komen over de mensen die in de leisteenindustrie werkten. Even verderop, tussen Cochem en Koblenz, ligt de sprookjesachtige burcht Eltz. Deze burcht behoort tot de mooiste burchten van Europa. Het dak van burcht Eltz is een mooi staaltje van dakbedekking met leistenen, ook wel "het donkere goud" genoemd. Rond burcht Eltz kan je weer een Traumpfad volgen, het Eltzer Burgpanorama.

Polch

Ook het dak van het gemeentehuis van Polch is bedekt met leisteen, net zoals het dak van de parochiekerk Sint-Stefanus.
Nabij Polch ligt het dorpje Trimbs. Op het dorpsplein van het kleine dorpje staan heel wat beelden uit leisteen die het leven van de bergbewoners vertellen. Je kan er ook het Nette-Schieferpfad lopen, weer een Traumpfad.

De Moselschiefer-classic

De Moselschiefer-classic is een koers voor oude en minder oude auto's die ieder jaar eind augustus - begin september plaatsvindt. De ingeschreven auto's volgen min of meer de route van de Moselschieferstrasse. Om te mogen meedoen, moet men ingeschreven zijn. Elk jaar worden slechts 150 auto's toegelaten. Onnodig dus te zeggen dat het drummen is tijdens de inschrijvingen. Na bepaalde periodes stoppen de deelnemers gedurende een half uur of een uur. De steden en dorpen vechten ieder jaar ook om stopplaats te mogen zijn, want dit lokt vele toeristen die de prachtige auto's van naderbij willen komen bekijken.