Bezienswaardigheden op Rügen (Duitsland): KdF-Seebad Prora

Aan de oostkust van het Duitse eiland Rügen vindt men een gigantisch vakantiecomplex (Seebad) dat vlak voor de Tweede Wereldoorlog gebouwd werd in opdracht van Adolf Hitler. Het KdF-Seebad in het dorp Prora moest dienen als vakantieoord voor zo'n 20.000 vakantiegangers. Het, inmiddels voor een groot deel vervallen complex, is nog steeds te bezichtigen en ook is er een museum gevestigd.

Het idee

Wie op vakantie naar Rügen gaat (eiland aan de Oostzeekust in de regio Mecklenburg-Vorpommern) kan niet om het gigantische, imposante nazi-bouwwerk heen dat vlak voor de Tweede Wereldoorlog in opdracht van Hitler werd gebouwd. Hitler wilde in eerste instantie drie grote vakantiecomplexen in Duitsland laten bouwen, maar alleen met de bouw van een complex op het eiland Rügen in het dorp Prora werd begonnen. In 1935 kwam Hitler met het idee voor een enorm vakantiecomplex, waar zo'n 20.000 mensen tegelijk vakantie konden houden aan zee. In een ontwerpwedstrijd konden architecten ontwerpen aanleveren. Uiteindelijk werd gekozen voor het ontwerp van Clement Klotz, de favoriet van DAF-leider Robert Ley. KdF staat voor 'Kraft dürch Freude' (Kracht door Vreugde). Het idee was om Duitse burgers (arbeiders) aan te sterken door ze te laten genieten van een vakantie. Hitler doelde hiermee op de oorlog.

Het ontwerp

Architect Clement Klotz ontwierp een kolossaal gebouw van maar liefst 4,5 kilometer lang. Het bouwwerk bestond uit verschillende 'kamerblokken' met daaraan een vleugel waarin o.a. een gezamenlijke badkamer te vinden was. De kamers waren aan de kleine kant, slechts 5 bij 2,5 meter, maar hadden allen uitzicht op zee. Voor het bouwwerk werd een lang zandstrand aangelegd en een kade waaraan cruiseschepen konden aanleggen. Bij het ontwerp hoorden ook twee grote zwembaden, een bioscoop en een theater. Een enorme feestzaal voor 25.000 gasten werd ontworpen door een andere architect.

De bouw

Op 2 mei 1936, een historische datum voor de DAF, werd begonnen met de bouw van het Seebad. Vanaf het begin werd het kolossale vakantiecomplex uitvoerig besproken in de media. Vakantiebureau's maakten al volop reclame voor overtochten per cruiseschip naar het Seebad in Prora. Dergelijke overtochten waren echter vrijwel niet betaalbaar voor de 'gewone arbeider', dit terwijl het vakantiecomplex gebouwd werd voor de 'arbeidersklasse'. Aan de bouw van het KdF-Seebad werkten vrijwel alle grote, Duitse bouwbedrijven mee. Het gebouw werd voor het grootste gedeelte gemaakt van gewapend beton. Architect Clement Klotz bezocht zijn omvangrijke ontwerp zo'n drie keer per jaar.

Bouwstop

Hoe veelbelovend het vakantiecomplex voor de Duitse burger ook leek, in 1939 moesten de bouwers het werk stilleggen. Op dat moment was het hele complex in basis al klaar. Door het uitbreken van de oorlog werden de bouwers ingezet in het leger. Doordat de bouw werd stilgelegd, is het Seebad uiteindelijk nooit als vakantieoord in gebruik genomen. In de oorlog diende het gebouw o.a. als opvangplaats voor daklozen na de bombarderingen op Hamburg en als hospitaal. Tijdens de oorlog moesten o.a. gevangenen verder werken aan het complex. Bij de bouw tijdens de oorlog zijn nog een flink aantal doden gevallen vanwege de erbarmelijke omstandigheden.

Na de oorlog

Na de bevrijding, in mei 1945, kwam het Seebad in handen van het Rode Leger (de Russen). Zij verbleven er zelf, net als verdrevenen uit de Duitse Oostgebieden. De Russen braken een deel (het linkergedeelte) van het bouwwerk af en namen vrijwel alles mee wat bruikbaar kon zijn in eigen land. Pas in 1992 verliet het Leger het complex.

Tegenwoordig

Het historisch beladen bouwwerk is tegenwoordig voor het grootste gedeelte te bekijken. In de huisjes die naast het Seebad werden gebouwd om arbeiders te huisvesten wonen tegenwoordig voornamelijk inwoners van Rügen. Lange tijd is nagedacht over een doel voor het complex, maar de oplossing was niet eenvoudig. Het gehele complex is namelijk van gewapend beton gemaakt, en kan niet gemakkelijk worden afgebroken. In het middelste gedeelte van het Seebad is lange tijd een jeugdherberg geweest, maar nu zijn er enkel nog wat ateliers en restaurants te vinden. Begin mei van 2012 werd een deel van het complex verkocht aan een vastgoedbedrijf om er een hotel van te maken.

Een bezoekje aan het KdF-Seebad

Wie op Rügen komt, moet zeker een kijkje gaan nemen bij het Seebad. Het kolossale gebouw geeft je een kijkje in het hoofd van Adolf Hitler, en diens bedoelingen met het Duitse volk. Het hele complex is behoorlijk aan het vervallen, het linkergedeelte is een ruïne geworden. Wie dichtbij het complex komt kan nog de badkamertegels zien zitten, en ook wat de bedoeling is geweest met de kamers. Het hele gebouw oogt wat spookachtig, o.a. door de ramen die zijn ingegooid en de graffiti. Bij het complex is een museum gebouwd, en ook is er een documentatiecentrum in een deel van het complex gebouwd.