Hoorn: de kerken

In de binnenstad van Hoorn zijn, niet eens zo ver van elkaar, een aantal prachtige kerken te vinden. De Grote Kerk aan het Kerkplein is het meest nadrukkelijk aanwezig: het geluid van het carillon reikt stratenver.

Grote Kerk

Deze kerk, gelegen aan het Kerkplein, herbergt het Carillon. Regelmatig bespeelt de stadsbeiaardier het klokkenspel; in de zomer zijn er de ‘Carillonzomerconcerten’. Met de bouw van deze kerk werd in 1405 begonnen. Het is al de vierde kerk die op deze plek gebouwd is. In 1838 brandde een kerk totaal af door een onhandige loodgieter; hij had, in de middagpauze, een brandende vuurpot in de dakgoot laten staan. De kerk die daarna werd gebouwd brandde af door blikseminslag. Bovenin de kerk zijn woningen gevestigd; beneden en op de eerste etage zijn winkels.

Noorderkerk

De Noorder- of Vrouwenkerk is een hallenkerk en ligt tussen de Veemarkt en het Kleine Noord. In 1426 stond hier een houten kerkgebouwtje. De stenen kerk werd op dezelfde plek gebouwd tussen 1441 en 1519. Het koor, aan de kant van de Veemarkt, was in de 18e en 19e eeuw in gebruik als armenkerk. Het bevat nog de oorspronkelijke ruwhouten zitbanken en preekstoel (van 1635). Bijzonder zijn de spiltrap en het 17e eeuwse koorhek. Net als de Oosterkerk heeft de Noorderkerk (aan de kant van het Kleine Noord) een klok die boven de straat hangt.

Lutherse Kerk

Aan de Ramen 4 staat de Lutherse Kerk uit 1769. Naast de kerk is een poortje dat toegang geeft tot de doodlopende Tempelsteeg. Aan het eind van deze steeg stond ooit de kerk van de Remonstranten. Het huisje aan de linkerkant van de kerk is de voormalige kosterij, aan de rechterkant is de voormalige pastorie. Opvallend is dat de pastorie boven de kerk uitsteekt. De kerk en de pastorie zijn uitgevoerd in rococo-stijl.

Oosterkerk

De Oosterkerk (of St. Anthoniskerk) van 1519 is te vinden op het Grote Oost. De kerk heeft gebrandschilderde ramen en een orgel. Deze kerk is gesticht in 1450; het huidige gebouw dateert uit 1616. Het was de kerk van de vissers en schippers, aanvankelijk Rooms-Katholiek, later Nederlands Hervormd. Net als de Noorderkerk heeft de kerk een klok die loodrecht op de voorgevel staat. In 1982 is de kerk ingrijpend gerestaureerd.

Doopsgezinde Kerk

Op de Ramen 31 staat de voormalige Doopsgezinde kerk uit 1865. Aan beide kanten van het gebouw zijn vervallen poortjes met smeedijzeren hekken. Op huisnummer 29 staat de voormalige pastorie, met rococo-snijwerk.

Franciscuskerk

De katholieken hadden het niet gemakkelijk in de 16e eeuw; Hoorn koos in 1572 voor de prins van Oranje en daarmee voor het protestantisme. De katholieken moesten hun toevlucht zoeken in schuilkerken, want het was verboden de godsdienst in het openbaar te belijden. Er waren schuilkerken aan het Nieuwe Noord, aan de Slijksteeg en aan het Achterom. In 1882 werd de Fransciscuskerk op het grote Noord ingewijd; nu pas was het katholicisme weer zichtbaar in Hoorn.