Hoorn: de havens, de Hoofdtoren en het Houten Hoofd

De havens van Hoorn nodigen uit tot het maken van een avondwandeling langs het water. Hier zijn de houten botters naast de luxe zeilschepen te bewonderen. En de kroegen zijn dichtbij. Aan de haven ligt de Hoofdtoren, een Hoorns verdedigingswerk. En aan de Hoofdtoren grenst het Houten Hoofd: een steiger die een prachtig uitzicht over Hoorn biedt. Ook voor de Scheepsjongens van Bontekoe.

De havens

Binnen- en buitenhaven
De Binnenhaven wordt omsloten door de Veermanskade, de Oude Doelenkade en het Baatland. Op de grens van de Binnen- en Buitenhaven ligt de in 1775 gebouwde keersluis. De Buitenhaven wordt aan de kant van het IJsselmeer begrensd door een dijk, die op twee plekken is doorbroken: het Grote en het Kleine Gat. Aan de westkant, naast het Grote Gat, staat de houten vuurtoren van Hoorn. Het is mogelijk een wandeling naar deze vuurtoren te maken via het Visserseiland. In een speciale hoek is plaats voor de houten botters, die ooit op de Zuiderzee voeren. Deze varende monumenten liggen tussen de sluis en de Hoofdtoren.

Grashaven

De Grashaven is bereikbaar via het Grote Gat en ligt tussen Visserseiland, de Haai en Achter op 't Zand. Hier kunnen passanten voor één of meerdere nachten een plek vinden. Op het terrein van de haven is een winkel in watersportartikelen.

De Vluchthaven

De Vluchthaven is te bereiken via de Buitenhaven. Deze haven van de Watersportvereniging Hoorn biedt plaats aan passanten. In de zomermaanden kunnen zo'n veertig jachten hier een plek voor de nacht vinden.

Karperkuil

De kleinste haven van Hoorn ligt ten oosten van de Binnenhaven en is het domein van de Watersportvereniging De Karperkuyl. De Otto's brug, die Karperkuil en Binnenhaven van elkaar scheidt, wordt door de leden van de vereniging bediend. Deze haven biedt geen plaats aan passanten.

Hoofdtoren

De Hoofdtoren, gebouwd in 1532, is één van de weinige verdedigingswerken die Hoorn nog over heeft. In de 17e eeuw werd er veel geld verdiend in de walvisvaart. In 1614 werd de Noordse Compagnie opgericht, en sindsdien vertrokken Hoornse schepen naar Spitsbergen om daar op walvis te jagen. De toren bood onderdak aan de Noordse Compagnie, die zich richtte op deze walvisvangst. In 1662 werd er nog een nieuwe traankokerij gebouwd op het Oostereiland. Hier werd van het walvisspek traan gemaakt. Aan het eind van de 18e eeuw bedroeg het aantal schepen dat op Groenland voer, maar liefst zo’n 112. Het kon niet uitblijven dat de opbrengsten minder werden. In 1723 gingen nog maar negen schepen naar Groenland; ze keerden terug zonder één vat spek. Na 1757 vertrok geen enkel schip meer vanuit Hoorn voor de walvisvaart. De traankokerij werd gesloopt.

De klokkentoren werd later, in 1651, geplaatst. De sluis naast de toren is van 1778. Achter de Hoofdtoren staan de koopmanshuizen uit de 17e en 18e eeuw, waaronder het geboortehuis van schipper Bontekoe.
Op dit moment is in de toren een restaurant gevestigd.

Het Houten Hoofd

Het Houten Hoofd was in oorsprong, net als nu, een steiger en aanleg- en losplaats voor schepen. De steiger biedt een prachtig uitzicht op de Hoornse havens. Het Hoofd is in 1464 gebouwd in de toenmalige Zuiderzee. Twee keer is geprobeerd om het hout van het Hoofd te vervangen door een betonnen constructie; dit is niet doorgegaan door heftige tegenstand van de bevolking. Het havenhoofd werd een paar keer vergroot en vernieuwd. Op de kademuur zitten de scheepsjongens van Bontekoe.