De Durgerdammer ijsvissers: overleven op een ijsschots

Ruim twee weken overleefden zij in januari 1849 op een ijsschots in de Zuiderzee: Durgerdammer visser Klaas Bording en zijn zonen Klaas en Jacob. Haringvissers uit Vollenhove redden hen, maar voor twee van hen kwam de redding te laat. Herinneringen aan de Durgerdammer ijsvissers vind je in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen en in Vollenhove. De Zuiderzee was bevroren in die koude januarimaand in 1849. Wilden vissers toch iets vangen, dan moesten zij bot gaan kloppen op het ijs. Gewapend met een slee en een zeil, een net, bijlen en een zwaar klophout ging Klaas Bording met zijn zonen op zaterdagmiddag 13 januari het ijs op voor hun woonplaats Durgerdam. Ze hakten een wak, klopten op het ijs en strikten de nieuwsgierige vissen die aan de oppervlakte kwamen kijken. De mannen deden goede zaken en keerden laat op de avond met een volle slee terug naar huis. Toen bleek dat het ijs op drift geraakt was. Een brede strook water scheidde hen van het vasteland. Ook verderop, in Uitdam, Muiderberg en op Marken konden ze niet aan wal komen. De mannen liepen enkele dagen doelloos heen en weer. Toen brak het stuk ijs waarop ze zich bevonden los en dreef naar het noorden.

Regenwater en rauwe vis

Tevergeefs probeerden Klaas en zijn zonen de aandacht van schepen te trekken. Ook toen ze onder de kust van Enkhuizen dreven zwaaiden en riepen ze, maar niemand zag of hoorde hen. Ze overleefden op regenwater en rauwe vis, maar verzwakten snel. Bijna schoten ze de Noordzee op, de wind keerde echter en voerde hen richting Urk en Overijssel. Twee weken later, op 27 januari, werd het drietal opgevist door haringvissers uit Vollenhove. Voor vader en zoon Klaas kwam de redding te laat. Zij overleden kort daarna. De zeventienjarige Jacob herstelde wel en keerde terug naar Durgerdam.

Hulpacties

Het avontuur sprak tot de verbeelding en vele mensen trokken zich het lot van de ‘onverzorgd achtergebleven’ familie Bording aan. In Vollenhove en Waterland werden commissies ingesteld om geld in te zamelen voor de familie. De opbrengst was groot; er kwam in totaal 5320 gulden en 33,5 (!) cent binnen. Hiervan werden de schulden betaald, werd de botter van de familie hersteld zodat Jacob ermee kon gaan vissen en ontving de weduwe van Klaas jaarlijks een bedrag voor haar levensonderhoud.

Herinneringen

Op twee plaatsen wordt de herinnering aan de Durgerdammer ijsvissers levend gehouden. Het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen heeft een kleine expositie ingericht in het Woonhuis Vollenhove van Frederik Kroes, een van de redders. Het staat op Aan Zee 38, aan de Vismarkt vlakbij Urk (naast de borstelmakerij). In het echte Vollenhove kun je iets eten en drinken in de zeekamer van restaurant Seidel. In deze ruimte werden de drie mannen verzorgd na hun redding. Aan de muur hangt een schilderij van de ontberingen op de Zuiderzee. Vader en zoon Klaas liggen begraven op het kerkhof van Vollenhove. In het parkje bij de kerk staat hun standbeeld.

Meer informatie

Meer informatie over het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen vind je op: website museum

In Vollenhove:

Restaurant Seidel
Kerkplein 1-3
8325 BN Vollenhove
0527 – 24 12 62
restaurant seidel

Lezen

Anna Enquist schreef een mooi verhaal over de Durgerdammer ijsvissers. Het staat in de verhalenbundel De kwetsuur (De Arbeiderspers 1999)