Het paleis in Londen: Palace of Westminster

Het grote paleis in Londen is niet het eerste paleis dat werd gebouwd voor de koninklijke familie. Het eerste paleis uit de 11e eeuw werd verwoest door een brand in de 16e eeuw. Het tweede paleis? Dat onderging hetzelfde lot en werd afgebrand tot de vlakte in de 19e eeuw. De uitdrukking driemaal is scheepsrecht zal bedacht kunnen zijn door de Engelsen zelf. Het derde paleis, dat in al haar trots en glorie uitkijkt over de Theems, werd in het einde van de 19e eeuw voltooid. Het neogotische gebouw is de thuisbasis van het parlement en van één van de zwaarste klokken ter wereld: de Big Ben.

Het eerste paleis

Het eerste paleis werd hoogstwaarschijnlijk gebouwd tijdens de bewindvoering van Koning Eduard de Belijder in 1016 – 1035. De locatie van het paleis aan de oever van de rivier de Theems was waarschijnlijk een strategische en niet een toevallige keuze. In 1265 werden de leden van het eerste parlement van Engeland (het Model Parliament) uitgenodigd in de residentie van de toenmalige Koning Henry III (1207 – 1272). Hierna vonden vergaderingen van het parlement steeds regelmatiger plaats in het paleis en na 1707 werd het de ontmoetingsplaats van alle latere Britse parlementariërs. In 1512, tijdens het bewind koning Henry VIII (1491 – 1547), werd een groot deel van het complex vernietigd door een brand, inclusief het woongedeelte van de koning.

Tijdelijk onderkomen

York Place

Nabij het grotendeels verwoeste paleis stond het onbeschadigde York Place. Dit was van oorsprong de woning de aartsbisschop van York, Walter de Gray (1215 – 1255). York Place werd uitgebreid tot een van de grootste woningen in Londen door Thomas Wolsey (1473 –1530). Wolsey was kardinaal, aartsbisschop van York en Canterbury, en trouwe hoofdadviseur van de koning. Echter, de hoofdadviseur zou de scheiding tussen Henry VIII en zijn vrouw Anne Boleyn met opzet hebben vertraagd. Als straf ontsloeg Henry VIII zijn hoofdadviseur en nam hij al Wolseys bezittingen in beslag, inclusief het imposante verblijf York Place. York Place werd in 1530 de nieuwe verblijfplaats van de koning en werd benoemd tot Palace of Whitehall.

Comfortabel leven

Palace of Whitehall werd de nieuwe residentie van de Engelse koningen terwijl er in de tussentijd werd gewerkt aan de opbouw van het Palace of Westminster. Om York Place opnieuw te ontwerpen schakelde Henry VIII de hulp in van de Vlaamse kunstenaar Anthony van den Wyngaerde. Er werd een recreatiecentrum gebouwd met onder andere een bowlingbaan, binnentennisbaan en een arena voor hanengevechten. Het paleis Whitehall en de bijgebouwen werden omringd door een muur en besloeg een gebied van 93.000 vierkante meter. Met meer dan 1.500 kamers was het paleis de één na grootste op het Kasteel van Versailles na in Europa.

In 1611 werd hier het eerste bekende toneelstuk The Tempest van William Shakespeare uitgevoerd. Koning van Engeland en Ierland Sir James VI and I (1566 – 1625) liet een nieuw Banket Huis (Banqueting House) bouwen in 1622. In het Banket Huis werden officiële diners gehouden en feestelijke partijen georganiseerd. In 1698 ging het gehele complex in vlammen op behalve het Banket Huis, de binnen tennisbaan die Henry VIII had laten aanleggen en een toren van het voormalige paleis.

Desondanks dat het Paleis Whitehall ruim honderd jaar in gebruik werd genomen door de koningen bleef het Palace of Westminster het officiële paleis. Paleis Westminster werd gebruikt door parlementariërs en door de verscheidene koninklijke rechtbanken.

Terug naar huis

Opnieuw brand

Nadat het paleis Whitehall werd vernietigd door een brand, ging de koninklijke familie terug naar het paleis Westminster dat helemaal gerestaureerd was na de brand in 1512. Lang woonden ze hier niet, want opnieuw ging een groot deel van het gebouw verloren door wederom een brand. Op 16 oktober 1834 brak de brand uit doordat een kachel oververhit raakte. De brand werd direct bestreden, maar bijna het hele gebouw werd vernietigd.

Restanten van de voorgaande paleizen

Vier onderdelen van het paleis konden werden gered: een toren, een hal en een kapel en crypte. Als eerste de 14e-eeuwse stenen toren 'Jewel Tower' waarin de kroon van Koning Edward III (1312 – 1377) werd bewaard. Als tweede heeft de hal ‘Westminster Hall’ de vlammenzee doorstaan. De hal uit 1097 was het oudste restant van het eerste paleis. Het heeft haar originele houten plafond nog en was (en is tot heden) het grootste middeleeuwse plafond in Engeland. De andere onderdelen die na de brand deels overeind zijn gebleven zijn de kapel van St. Stephen en de crypte van St. Mary. De 13e-eeuwse kapel van St. Stephen is bijna volledig verwoest. In deze ruimte zat het Lagerhuis (House of Commons, vergelijkbaar met de Nederlandse Tweede Kamer) en werden bruiloften en partijen gehouden. De 13e-eeuwse crypte van St. Mary lag onder de kapel en is daardoor minder beschadigd geraakt.

Het nieuwe paleis

Neogotische stijl

In 1835, een jaar na de brand, werd een team van architecten aangesteld om een nieuw paleis te bouwen. Er werd gekozen voor de neogotische architectuurstijl (geïnspireerd door de middeleeuwse gotiek) die in die periode erg populair was. De koning ging akkoord met het ontwerp van architect Charles Barry (1795 – 1860) en gaf hem als dank een geldbedrag van £ 1500. De eerste steen werd gelegd door de vrouw van de ontwerper in 1840. De eerste ruimte die werd voltooid was The Lords Chamber in 1847. Dit is een zaal waar alle leden uit alle lagen van het parlement samenkomen. Het gehele gebouw met ruim duizend kamers en drie kilometer aan gangen werd voltooid in 1870.

Big Ben
De Big Ben is een bijnaam van de grote klok die hangt in de klokkentoren van het Palace of Westminster. Het is één van de zwaarste klokken ter wereld. De klok is vernoemd naar politicus Benjamin Hall (1802 – 1867) die toezicht hield op de installatie van de klok en de bouw van de Palace of Westminster. Meneer Benjamin was een lange man en om die reden kreeg de klok de naam Big Ben (Grote Ben). In 1858 werd de klok geïnstalleerd en toen het uurwerk in 1859 gereed was luidde de bel voor het eerst. De klok slaat de volle uren en doet ook dienst tijden bijzondere gelegenheden. De laatste gelegenheid dat de klok luidde was bij de uitvaart van George VI in 1952. George VI was koning van het Verenigd Koninkrijk en van de Britse Overzeese Gebieden. De Big Ben heeft 56 maal geluid waarbij elke klokslag symbool stond voor een jaar dat de koning leefde. In 2012 luidde de klok ter inleiding van de Olympische Zomerspelen die dat jaar in Londen werden gehouden.

Bezoek

Het exterieur van het imposante paleis is prachtig om te zien. Van binnen is het ook te bezoeken. Voor £25,50 per volwassene, anno 2017 (€29,70) krijg je een rondleiding met gids. De rondleiding wordt gehouden op elke zaterdag, in de periode 14 september – 7 oktober van dinsdag tot en met vrijdag en tijdens 20 – 29 december. Voor £18,50 per volwassene, anno 2017 (€21,55) kun je het paleis zelfstandig bezoeken en word je via een koptelefoon geleid door alle ruimtes. Dagelijks is het gebouw geopend (met uitzondering zondagen en op 24 en 31 december) van 10.00 – 16.00 uur (doordeweeks) en 8.45 – 16.45 uur (zaterdagen).

Ben je alleen benieuwd naar de bijzondere middeleeuwse hal? Bekijk dan de Harry Potter-films die zich deels afspelen in een hal die is gebaseerd op de hal in het Palace of Westminster.