Abraham Fock – Paardenreddingboot van Ameland

De Abraham Fock was de eerste motorstrandreddingboot die op Ameland gestationeerd werd. Tachtig jaar na dato is er weer een Abraham Fock en is zelfs het Maritiem Museum aan de Oranjeweg in Hollum naar deze reddingbooot genoemd: het Abraham Fock Museum. De reddingboot heeft heel wat reddingen op zijn naam staan en enerverende vaarten over de Waddenzee en Noordzee gemaakt. De nieuwe boot wordt gebruikt voor de demonstraties van de lancering met paarden.

• Motorstrandreddingboot
• Viering van de reddingmaatschappij op Ameland
• Eierland
• Katwijk
• Ontploffing
• Motor
• Oorlog
• Problemen
• Reddingsacties
• Terschelling
• Katwijk

Motorstrandreddingboot

In het begin van de twintigste eeuw werden er vanaf Ameland reddingen op zee uitgevoerd met een roeireddingboot. Na Terschelling kreeg ook Ameland een motorstrandreddingboot. In 1937 kwam de Abraham Fock naar het eiland: er werd een nieuw boothuis gebouwd en de boot werd naar het strand gebracht met paarden.
Dat ging zo tot in 1988.Toen bleef de paardenreddingboot, maar verdween de actieve reddingdienst.

Viering van de reddingmaatschappij op Ameland

Ieder jaar vierde de NZHRM, de reddingmaatschappij, haar verjaardag op een bijzondere manier. In 1937 werd de 113e verjaardag op Ameland gevierd met de in gebruik name van de Abraham Fock. De boot had in die tijd nog geen stuurkuip zodat de bemanning zonder beschutting tegen overkomend water moesten varen.

Eierland

De Abraham Fock wordt door tien paarden naar zee getrokken en met behulp van acht paarden gelanceerd. De boot is van het type Eierland, vernoemd naar één van de oprichters van de toenmalige reddingsmaatschappij. De toen moderne motorstrandreddingboot had een Hercules Kromhout benzinemotor met vermogen van 40 pk. In 1958 werd er een 6cilinder Perkins-motor van 65 pk voor in de plaats gezet. De boot deed tot 1988 dienst voor reddingsoperaties en heeft gediend op Ameland, Terschelling en Schiermonnikoog. De Abraham Fock is niet meer operationeel voor reddingsacties, maar wel een waardevol onderdeel van het Maritiem Museum in Hollum op Ameland. Bijna elke maand komen de paarden een keer in actie voor een demonstratieve lancering.

Katwijk

De Abraham Fock werd in Katwijk gebouw. De boot heeft een lengte van 10.30 meter en een diepgang van 0,50 cm. Het gewicht van de reddingboot is 4500 kg. In 1937 arriveerde tevens de nieuwe bootwagen en in dat jaar werd het nieuwe boothuis in gebruik genomen. Een gevelsteen in de muur van het boothuis herinnert daaraan.
Schipper Botte Neij, de eerste schipper van deze motorstrandreddingboot, haalde de Abraham Fock uit Amsterdam.

Ontploffing

Onderweg naar Ameland met de nieuwe boot vond er op het IJsselmeer een ontploffing plaats waadoor ze terugkeerden naar Amsterdam. De boot werd gerepareerd en daarna alsnog naar Ameland gebracht.
Op 4 november 1937 kwam de Abraham Fock met schipper Botte Neij voor het eerst in actie: ze haalden een afgedreven visser van het wad. Het was de eerste reddingsactie.

Motor

De motor van de Abraham Fock liet het nogal eens afweten tijdens oefentochten, zodat de boot voor reparatie naar Harlingen ging. Tijdelijk verving de Mr. Adriaan de Bruine de Abraham Fock. In 1938 redde de gerepareerde Abraham Fock de bemanningen van de tjalken Hoop op Behoud en Johanna. Beide schepen gingen onder.
Op 8 oktober 1938 kwam de trawler Sperwer in nood. De 9-koppige bemanning werd gered. Daarna volgde een serie reddingen.

Oorlog

In de Tweede Wereldoorlog werd de Ambraham Fock op de eerste dag van de oorlog ingezet om 30 Nederlandse militairen naar de Boschplaat te brengen. Later volgden meer tochten, ondermeer om ammunitie naar Terschelling te brengen. Pas na de capitulatie ging de boot naar het boothuis terug. Al die tijd bleef hij op het strand staan. De reddingmaatschappij mocht van de Duitsers haar reddingswerk blijven doen. Veel acties in die tijd hebben te maken met neergestorte vliegtuigen.
Aan het einde van de oorlog werden de opdrachten dubieuzer, omdat een aantal Duitsers wilde dat de reddingboot hen naar veilig gebied bracht. De schipper ontkwam aan dit soort opdrachten door naar het reeds bevrijdde Holwerd te varen.
Op zondag 3 juni verlieten de Duitse bezetters het eiland en op 17 mei 1945 kreeg de Abraham Fock weer een gewaardeerde opdracht om een zieke naar Holwerd te varen.

Problemen

Na de oorlog waren er regelmatig motorproblemen met de Abraham Fock. Toen de boot in reparatie lag verving de motorreddingboot Prins Bernhard hem. Zowel de Abraham Fock als de Prins Bernhard maakte zo af en toe gebruik van de bij de boot behorende mast. De mast met het zeiltuig kwam in 1991 in het bezit van het reddingbootmuseum in Hollum. Het werd door Terschellingers van hun eiland naar Ameland gebracht.

Reddingsacties

Na de oorlog voerde de Abraham Fock vele reddingsacties uit.
In 1949 wordt de reddingsmaatschappij Koninklijk en schipper van de Abraham Fock Botte Neij is in de Ridderzaal te Den Haag aanwezig tijdens de uitreiking van het predikaat. De reddingsmaatschappij bestaat dan 125 jaar. Vanaf 11 november 1949 gaat de NZHRM als KNZHRM verder.

Terschelling

In 1950 ging de Abraham Fock naar Terschelling. De Jhr. H.J. Ortt werd op Ameland gestationeerd. Daarna kreeg Ameland nog de Van Rietschoten en de Mr. Adriaan de Bruine. Met het einde van de actieve reddingsdienst van de paardenreddingboot kwam de moderne Johannes Frederik naar Ameland. De laatste paardenreddingboot, de Mr. Adriaan de Bruine, werd verkocht en de Nicolaas Marius werd overgenomen van Terschelling. Deze reddingboot werd herdoopt als Abraham Fock en het paradepaardje van het Maritiem Museum. Op 30 maart 1991 werd het reddingmuseum geopend door oud-schipper Gooi Visser. Dat reddingmuseum werd in 2008 en 2009 omgebouwd tot Maritiem Museum en heropend op 25 juni 2009. Het boothuis met daarin de Abraham Fock maakt er deel van uit.

Katwijk

In juni 2013 reist de paardenreddingboot van Ameland met paarden, voerlui en bemanning naar Katwijk. Het dorp viert dan SAR Katwijk 2013 en de Katwijkse Reddingsbrigade bestaat 90 jaar. Voor de Abraham Fock is het dan 75 jaar geleden dat hij werd gestationeerd op Ameland. De Katwijkse oorsprong van de reddingboot betekent een levenslange band met dat dorp. De boot werd gebouwd op de scheepswerf van de gebroeders Taat. De toenmalige NZHRM gaf de opdracht.
SAR Katwijk 2013 was op 29 juni.

Lees verder

• Paardenreddingboot van Ameland - met demonstratieschema
• Museum op Ameland - Vuurtoren, Bunker, Molens en meer
• Paardenkracht en Mannenmoed op Ameland - collagetheater
• Muzikaal Bootwateren - Festival op Ameland
• KNRM – langs de kust van Nederland en Ameland